Bettina Wyngaard (foto: Naomi Bruwer) en FW de Klerk (foto: Wikipedia)
...
Hy het gekies om die hele land te help bou, eerder as om ’n minderheid se belange te probeer beskerm. Hy het teen ’n groot persoonlike prys die regte keuse gemaak. Dis hoe ek vandag verkies om hom te onthou.
...
“FW was ’n volksverraaier.”
“Nee, hy was ’n visionary.”
“Snert man, hy het net die skrif aan die muur gesien en soos ’n goeie rot ’n sinkende skip verlaat.”
Daar is vele sieninge oor FW de Klerk, en noudat hy dood is, gaan heelparty ou koeie uit die sloot gegrawe word. Wat niemand kan betwis nie, is dat hy op ’n kritieke stadium in ons geskiedenis ’n besluit bestuur het wat ons land en ons mense in ’n nuwe rigting gestuur het. Natuurlik het hy dit onder dwang gedoen. Niemand gee mag prys sonder dat hulle voor ’n erger alternatief gestel word nie. Hy het gekies om wit politieke heerskappy se graf te help grawe eerder as om die land in ’n bloedbad in te bestuur.
Dit was dapper. Hy moes geweet het hy gaan ongewild wees onder sy eie mense.
Het hy die Nasionale Party (NP) se graf gegrawe? Dalk, maar Marthinus “Kortbroek” van Schalkwyk het dit uitgemessel. Dit was in elk geval ’n genadedood vir ’n pasiënt wie se uitgerekte lyding almal geraak het.
Die NP moes sterf. Wit minderheidsregering was besig om sy doodsnikke te gee. En daar was FW, intelligent genoeg om te besef dat hy die geskiedenis kan verander.
Die meeste beelde van sy latere politieke lewe was van hom aan Madiba se sy. Hulle het saam die politieke landskap in Suid-Afrika verander. Hulle het saam die Nobel-prys vir vrede ontvang. Hulle is saam, en afsonderlik, gekritiseer en blameer vir die rigting waarin die land gegaan het. Hulle albei se huwelike het gesneuwel. Hulle albei se reputasies is deur die modder gesleep. Oor albei se vaderskapsvaardighede is daar veel gesê.
Maar albei het groter verantwoordelikhede as net ’n gesin of ’n party gehad. En albei het uiteindelik gekies om daardie groter verantwoordelikheid teenoor volk en vaderland na te kom, eerder as om eng lojaliteit teenoor ’n party of gesin te toon.
Maak dit hulle verraaiers? Maak dit vir FW ’n verraaier?
Ek dink nie so nie.
...
Die NP moes sterf. Wit minderheidsregering was besig om sy doodsnikke te gee. En daar was FW, intelligent genoeg om te besef dat hy die geskiedenis kan verander.
...
Dit beteken nie ek dink elke politieke besluit wat hy geneem het, was fantasties en moreel aanvaarbaar nie. Inteendeel, sy beeld is juis geskaad omdat hy moreel aanvegbare besluite geneem het. Maar dit neem niks weg van die feit dat hy vrede gekies het op ’n stadium toe oorlog, selfs ’n oorlog wat onvermydelik verloor sou word, ’n opsie was nie.
Ek het eenkeer in my studentejare ’n vergadering bygewoon waar hy op Stellenbosch-kampus gepraat het. Hy was ’n dinamiese spreker, een van daais wat jou laat voel hy praat net met jou. Baie van my medestudente het aan sy lippe gehang asof hy ’n rockster is. Vir my het dit gevoel asof daar ’n paar leemtes in sy toespraak was wat aangespreek moes word. Maar hy het nie. En niemand het hom ook daaroor gevra nie.
Die tweede keer was toe ek as vredesmonitor voor die 1994-verkiesing opgetree het. Hy was joviaal, maar mens kon tog die spanning sien wat op hom gelaat was. Hy het moeg gelyk. Dit was nie net die moeg van ’n uitgebreide verkiesingsveldtog nie. Vir my het dit eerder gelyk soos die moeg van ’n persoon wat te veel veldslae aan te veel fronte probeer veg.
Na sy uittrede uit formele politiek was hy in meer omstredenhede betrokke. Meer as een keer het ek in afgryse gelees oor stellings wat hy gemaak het. Is dit demensie, of is dit net hoe hy nog altyd geglo het? het ek gewonder. Maar ander ontleders kan daaroor skryf.
My ma se eerste woorde toe ek haar meedeel dat hy gesterf het, was: “O, ek dag hy is lankal oorlede.”
Dalk gaan dit sy uiteindelike legacy wees – vergete lank voor hy gesterf het. Ontvanger van ’n prys vir vrede wat baie meen hy nie verdien het nie.
Maar, ongeag hoe hy onthou word, hy het aan ’n vry, demokratiese Suid-Afrika help bou. Hy het gekies om die hele land te help bou, eerder as om ’n minderheid se belange te probeer beskerm. Hy het teen ’n groot persoonlike prys die regte keuse gemaak.
Dis hoe ek vandag verkies om hom te onthou.
The post FW – die einde van ’n era appeared first on LitNet.