Titel: Die verdwyning van Billy Katz
Skrywer: Chris Karsten
Uitgewer: Human & Rousseau
ISBN: 9780798171076
Chris Karsten het hom met sy Abel-trilogie gevestig as behorende tot 'n kleinerige topgroepie Afrikaanse spaningsverhaalskrywers. Met Die Verdwyning van Billy Katz bou hy voort op hierdie reputasie.
Sy voorkeur vir die makabere kom in Billy Katz weer na vore, hierdie keer met die raaisel oor vier voete wat in 'n plastieksak in Johannesburg se botaniese tuin gevind word. Die speurder Ella Neser het – twee Karsten-boeke later - ook genoegsaam herstel van haar onderonsies met Abel, hoewel sy die letsels nog letterlik en figuurlik dra.
Karsten het vir homself ruimte vir ekstra intrige geskep deur die storie twee dekades uit mekaar te laat afspeel en hulle dan saam te weef. Daar is die verdwyning van die rykmanseun Billy Katz in 1994, wat vervleg word met die ontdekking van vier voete in 'n plastieksak twintig jaar later. Ella is die een wat die punte bymekaar moet bring en in die proses kry sy hulp van Lou Pepler, wat betrokke was by die onopgeloste moord op Katz.
Soos met Neser, is daar ook baie vleis aan Pepler se karakter: 'n Hardekwas eksspeurder wat by tye nog bossies is oor sy wedervaringe in die Bosoorlog en homself onder beheer hou met towersampioene wat hy self kweek, tee en beetsap. Die ander hoofkarakters is Mona Pottas, haar twee dogters en haar aangenome seun Rakker, wie se tong uitgesny is en gedurig 'n waslap byderhand het vir sy kwyl.
Hulle bedryf openlik 'n begrafnisonderneming, maar om hul vroeëre blootstelling aan die uiterste geweld wat hulle moes deurmaak te wreek is hulle ook handig met die verwydering van liggaamsdele wat op aanvraag aan 'n wagtende mark se sangomas verskaf word. Harte word uitgeslag en ledemate afgesaag en om die makabere handelinge te kroon word dit vasgelê op tuisflieks waarin hulle self optree(!). Ella moet nou uitvind hoe hierdie hele legkaart inmekaar pas en of en hoe die afgekapte voete van twintig jaar tevore deel daarvan uitmaak.
Karsten het geen probleem met die skep van oorspronklike karakters en storielyne nie, want daar is ook nog die sakkeroller Attie Kieser, wat die voetevonds per ongeluk maak. Op die ou end word die hele spul met 'n skelm motorhandelaar en smokkelaars saamgeroer in 'n meesleurende spanningsverhaal vir die fynproewer.
Die redes vir Katz se verdwyning word gaandeweg ontrafel en daar is ook genoeg skiet, skop en boomklim, met Lou Pepler aan die ontvangkant. Ella slaag daarin om hom by die saak te betrek en hy vind in haar ook 'n simpatieke verpleegster in 'n verhouding wat dalk vorentoe kan blom.
Oor sy werk sê die verteller: "Karakters dryf my stories, nie gebeure nie. Ek hou veral van karakters wat bietjie afwyk van die geykte vorm en wat gedryf en gemotiveer word deur ou spoke wat soms vir hulle bekend lyk, soms onbekend." En dit werk!
Karsten is 'n uitstekende navorser wat allerlei interessanthede opdiep, hoewel hy soms te diep in sy eie navorsing verval en die pas vertraag, in welke geval jy die keuse het om te spoedlees. In Billy Katz word sonder te veel omhaal gemeld dat 'n Chileense stam die geheim van die preservering van ledemate ontrafel het 2 000 jaar voor dit in Egipte toegepas is.
So word die minderbekende feite oor Unita se plundering van Angola se renosters en olifante in die Bosoorlog en die rol van hoë SAW-figure ook by die verhaal ingesleep. En voordat dit as net nog "Boere-bashing" afgemaak word: Dit is onder meer geboekstaaf deur 'n man soos Jan Breytenbach in sy boek The Plunderers en 'n paar ander dokumente.
Afrikaanse spanningsverhale beleef 'n nuwe bloeityd wat ingelui is deur skrywers soos François Bloemhof, Chanette Paul, Piet Steyn, Peet Venter en 'n paar ander, terwyl Deon Meyer ook al verskeie oorsese pryse gewen het en Karsten dalk tans die toon aangee.
Soeke na 'n kultusfiguur
Maar ons soek nog na 'n Afrikaanse skrywer wie se speurder – man of vrou - 'n kultusfiguur word. Bloemhof het die eerste vrouespeurder (Alma van die Pool) in sy Rooi Luiperd-reeks geskep. Daarna het Meyer se Bennie Griesel en Karsten se Ella Neser gevolg, en toe Madelein Rust se baie belowende Renata Malan in Monstersaad (met 'n opvolg op pad).
In Afrikaans het ons egter nog nie 'n kultuskarakter in naastenby deselfde mate as wat geld vir speurders soos Harry Hole (Jo Nesbo), Van Veeteren (Håkan Nesser), Jack Reecher (Lee Child) en hoofspeurder Wexford (Ruth Rendell) nie.
Hul karakters is so uniek en deeglik ingeklee dat hulle net so bemarkbaar as die skrywers is en hulle seker minstens die helfte van die rede is waarom lesers hul boeke optel.
Baie van hul stories is dan ook suksesvol verfilm, hoewel 'n mens verstom staan oor die keuse van Tom Cruise om die skoene van die groot en sterk Reecher vol te staan.
Ons uitgewers voel skynbaar dat die leserspubliek nie "gesofistikeerd" genoeg is om by 'n vrou aanklank te vind nie en daarom word hulle amper as byspelers of dan medehoofspelers in hul eie stories gegiet. Feit is hulle hoef nie spiertiertjies te wees as hulle oor 'n sterk persoonlikheid beskik en die intuïsie, insigte en ontledingsvermoë van 'n manspeurder het nie.
Vir meer inligting oor die plundering van wild in die Bosoorlog, lees ook hierdie artikel.
The post Boekresensie: Die Verdwyning van Billy Katz deur Chris Karsten appeared first on LitNet.