Met die #RhodesMustFall-veldtog het ’n transgender student tydens ’n protes van haar klere ontslae geraak in ’n Kaapse kunsgalery en oombliklike verskrikking gesaai. Die veiligheidspersoneel het nie mooi geweet hoe om ’n kaal protesteerder te arresteer nie. Sy het ’n opvallende, treffende tatoeëermerk oor haar een arm en skouer gehad.
’n Paar weke later het studente kaal geprotesteer by Wits. Een van die protesteerders het ’n identiese tatoeëermerk oor haar arm en skouer gehad. Om voor-die-hand-liggende redes was die student nie van voor afgeneem nie, en was haar gesig nie gewys nie. Die kanse dat twee verskillende persone dieselfde ink (en dieselfde protesmetode) sou hê, is uiters skraal. Veel makliker om te glo dat dieselfde persoon aan twee verskillende protesaksies deelgeneem het.
Gedurende ’n direkte radiouitsending by die Woordfees in Stellenbosch het vier vroulike studente in stille protes op die verhoog kom staan. Ek was een van die beplande sprekers op die program. Die studente is geleentheid gegee om hulle saak te stel, en ons het met hulle gesels.
Tydens die bekendmaking van die verkiesingsuitslae in Augustus, in Johannesburg, het vier vroue aan die sg Khwezi-protes deelgeneem. Ek het minstens een van die jong vroue as een van die radioprotesteerders herken.
Voor die mediumtermyn-begrotingstoespraak het inligting die ronde gedoen dat 500 Wits-studente op pad Kaap toe is om met die protes te help. Of die getalle korrek is, weet ek nie, maar dis wel bekend dat ’n groot groep persone op Wellington van ’n trein afgeklim het en petrolbomme op die Boland Kollege-kampus gegooi het. Vermoedelik is hulle toe van daar Kaap toe. Daar is al heelwat berig gelewer oor die uiteinde van daardie protes.
Blykbaar is daar nou studente (of dan persone van studente-ouderdom) wat op die kampus van die Universiteit van Johannesburg eksamens ontwrig. Hulle is skynbaar nie ingeskrewe studente aan daardie universiteit nie, net soos wat die petrolbomgooiers in Wellington nie ingeskrewe studente by daardie kampus was nie.
Rent-a-riot is natuurlik niks nuuts of vreemds nie. In Grabouw, my tuisdorp, word daar al die afgelope drie, vier jaar protesteerders aangery om getalle op te stoot. In een hoogs gepubliseerde voorval het die rent-a-protesters gebots met inwoners, meesal vroue, wat die plaaslike skool beskerm het. Een van die huurlinge moes voor die ontstoke vroue uit vlug, en het by ’n kennis van my se huis gaan skuiling soek. Tydens die gesprek wat gevolg het, het die protesteerder my kennis meegedeel dat hulle elkeen R100 per dag betaal word om aan die protes deel te neem. Hulle vervoer na Grabouw toe was ook betaal.
Terwyl die gesprek anekdoties is, en waarskynlik nie sonder bevestiging in ’n hof aanvaar sou word nie, is dit wel so dat daar ’n aantal vreemde busse en taxi’s by die plaaslike taxi staanplek was.
Dit klink asof die tegniek nou ook aangepas en verfyn is vir die #feesmustfall-veldtog.
’n Paar vrae ontstaan dadelik: Hoekom sou enigeen mense wil invoer? Hoeveel kos dit hulle? Wie trek voordeel daaruit dat die land gedestabiliseer word? Wie befonds dit?
Die eerste vraag is maklik. Hoe groter die getalle, hoe ernstiger word die protes gesien, hoe meer publisiteit kry dit en van daar snowball dit. Die onderliggende implikasie is natuurlik dat die issue waaroor geprotesteer word, nie universeel ondersteun word nie. Dit moet dus kunsmatig opgeblaas word deur mense van buite te huur.
Die tweede vraag is ietwat meer kompleks: Wat is die markwaarde van ’n protes? Kom ons veronderstel dat die R100 waarna ek vroeër verwys het, vir inflasie aangepas is, en dat studente darem seker ietwat meer betaal sal word as werklose arbeiders. Kom ons veronderstel dus dat die studente R200 per dag betaal was om aan die begrotingsprotes deel te neem. Ons veronderstel verder dat hulle vir drie dae vergoed is, omdat hulle met die trein moes heen en weer reis, ens. Ons veronderstel verder dat daar wel 500 studente aangery was. Ons veronderstel verder dat die petrolbomme in Wellington ekstrakurrikulêr gegooi was, en dat niemand betaal word daarvoor nie. Dit beteken dan dat iemand R300 000 (drie honderd duisend rand) bestee het daaraan om persone Kaap toe te vervoer om die begrotingstoespraak te ontwrig. Dis net een enkele geleentheid, en ek vermoed my berekening is konserwatief.
Wat dan van al die ander proteste wat gedurende die #feesmustfall-veldtog gehou is? Indien selfs net ’n breukdeel van daardie protesteerders betaal was, en met inagneming van die uitgerekte tydperk waaroor dit plaasvind, dan is daar alreeds miljoene rande bestee. Dis direkte koste.
Ek neem glad nie eers die skade aan geboue in ag, of die koste aan verlore werksure, die inligting in rare boeke waarop geen prys geplaas kan word nie, die stres, die ontwrigting, die skade aan die ekonomie, die skade aan ons land en universiteite se reputasie, die verliese wat ouers ly terwyl hulle alreeds fooie betaal het, en die vele ander wyses waarop indirekte koste aangegaan is. Alhoewel aansienlik meer geld in die begroting aan hoër onderwys toegeken is, sal die grootste deel van daardie geld noodwendig gebruik word om beskadigde infrastruktuur te herstel.
Dis maklik en gerieflik om die blaam vir die onrus voor die deur van ’n politieke party met invloed onder die jeug te lê. Bitter min politieke partye is egter in staat om die tipe kapitaaluitleg te maak wat op die oog af nodig is om die momentum van die veldtog te behou.
Die les wat ons met Guptastan geleer het, is dat een enkele invloedryke familie ’n land kan lamlê.
Die vraag is nou: Wie trek voordeel daaruit dat die land in pandemonium verkeer? Wie trek voordeel daaruit om ’n woedende, ontnugterde jeug te laat vlamvat? Wat gebeur agter die skerms terwyl ons ons aandag laat aftrek deur die petrolbomme, die vernietigde biblioteke en die ontwrigte eksamens?
In die bekende Wizard of Oz kom Dorothy agter dat een enkele persoon agter die skerms met die druk van knoppies en die trek van hefbome oëverblindery op ’n hele gemeenskap gepleeg het.
Wie druk die knoppies en trek die hefbome agter #feesmustfall?
The post Die direkte koste van die rent-a-riot #feesmustfall-veldtog: Wie befonds dit? appeared first on LitNet.