Ek luister Sondag na 'Die tale wat ons praat' en dit gaan oor babataal teenoor, wat die programleidster (Magdaleen Kruger) en haar gaste, ‘motherese’, noem. Ek neem aan in Engels staan ‘motherese’ teenoor ‘mother’ soos ‘Japanese’ teenoor ‘Japan’ staan; so hoekom nie, aangesien dit ’n Afrikaanse program is, ‘moederees’ nie? Op ’n stadium vra Magdaleen of mens die twee kan mix – kan jy glo, die Afrikaanssprekende hoof van ’n Afrikaanse stasie op ’n program oor Afrikaans praat van ‘mix’ in plaas van ‘meng’!
Magdaleen het ook gepraat van ’n baba wat ‘sy of haar taal ...’. Dit moet wees ’n baba wat ‘sy taal...’; die ‘sy of haar’ is onnodig want baba is onsydig en onsydige goed se persoonlike en besitlike voornaamwoorde is soos die manlike.
Een van die gaste, ook ’n omroeper, het so ’n ruk terug in ’n program oor kinderopvoeding heeltyd van ‘crafts’ gepraat. ’n Ander omroeper nou die dag praat van ’n helikopter wat ’n ‘propeller’ bo en agter het (in plaas van ’n ‘rotor’ bo en ’n ‘skroef’ of ‘lugskroef’ agter). Dieselfde omroeper het ook op ’n stadium na ‘witruis’ as ‘wit geraas’ verwys.
In die program daarna, ‘Hoe verklaar jy dit’, sê een van die deskundiges ‘. . . sal daar ’n wyfie is ...’. Ek mag verkeerd wees maar ek kon sweer dis wat hy gesê het.
’n Groot verleentheid op RSG is die namaak van ’n Engelse spreekwyse as ’n Engelse woord of naam uitgespreek word; dit klink geforseerd en dus baie sleg. In Engels, as Afrikaanse name of woorde uitgespreek word, word dit verengels om by die sleutel van die taal te pas so hoekom probeer Afrikaanssprekendes die Engelse woorde Engels hou? Een omroepster het op ’n kol deurmekaar geraak en gepraat van ‘McWeeWie op EwSG’ in plaas van ‘McReery op RSG’. Behalwe dat McReery ’n Skotse van is en die ‘r’ deur die Skotte soos ons uitgespreek word, is daar baie Engelse wat ook die ‘r’ rol. Name soos ‘Roland’ of ‘Graham’ word as ‘Roulind’ of ‘Gwyhim’ uitgespreek; dit klink simpel as daar Afrikaans gepraat word.
Van die omroepers en -sters is ook baie ontaktvol; gou-gou word aan ’n gas of inbeller gesê hy kan maar Engels praat as hy wil. Die ou probeer sy bes om Afrikaans te praat en wat die programleier in effek vir hom sê is dat sy Afrikaans sleg is. Dit het nou die dag met ’n James Self (of so iets) van die DA gebeur; die man het perfekte Afrikaanse grammatika gebruik, wel bietjie gestamel, en Anita het vir hom gesê hy is welkom om Engels te praat. Dit is ongeskik teenoor die gas en ook uiters ongeskik teenoor die duisende luisteraars van RSG wat nie Engels kan praat nie.
Ook gebruik omroepers en -sters glad nie meer die hoflikheidsvorm nie, hulle ‘jy en jou’ sommer almal. Dit is familiêr en ook, streng gesproke, verkeerde grammatika.
Dit sal goed wees as RSG gehoor gee aan wyle Anton Prinsloo se voorstel dat hulle weer ’n taalversorger moet aanstel.
Jan Rap
The post Treurmares by RSG appeared first on LitNet.