90% plaaslike musiek op Suid-Afrikaanse radiostasies? Dit klink na ‘n wonderlike idee! Op papier, altans. En, wie weet, dalk in die praktyk ook.
Hoewel feitlik almal op Dag Een opgewonde was oor hierdie aankondiging – ek ook! - was daar weldra stemme van vertwyfeling op Facebook en elders. Ouens het begin vra: Gaan 90% regtig ‘n verskil maak?
Op Dag Twee het ek ook begin wonder.
My hart was terneergedruk my toe ek daardie oggend oudergewoonte my motorradio aanskakel en vir die soveelste keer nog ‘n onbekende nuwe effens nasale Afrikaanse sanger met nog ‘n Amerikaanse aksent sy impotente lirieke hoor uitkreun teen ‘n agtergrond van nog geprogrammeerde drum boxes en nog kitaarsolo’s wat eenvoudig nooit by Jan Blohm sal kan kers vashou nie. En nog ‘n effense ateljee-eggo aan die einde van elke stukkie rymdwang. Dis toe ek besef: Hierdie beleid gaan waarskynlik maak dat RSG nog méér sulke snert gaan speel pleks van minder.
Nou ja. Dit is die redes hoekom ek nie te vrééslik opgewonde is oor die 90% nie. Aan die positiewe kant moet mens egter onthou dat “plaaslike musiek” nie slegs Afrikaans is nie, en dat daar meer radiostasies aan die plaaslike hemeltrans is as RSG.
Die SAUK se webruimte lys meer as ‘n dosyn stasies, vele na wie ek nog nooit geluister het nie, soos Ukhozi FM, Lotus FM, Kwekezi FM, ensovoorts. Die 90%-reël, afhangende van hoe dit toegepas word, kan ‘n heel ander impak op hierdie stasies hê as op die stasies wat ek ken. In die praktyk beteken dit dat ek permanent sal moet ingeskakel bly op KFM, want ten minste kan ek daar soms die nuus in my eie taal hoor, en wie weet, met die 90%-reël, dalk ook meer lekker treffers deur Vusi Mahlangu of Johnny Clegg.
Daar is egter steeds vrae. Een van die vrae wat by my spook is: Waarom, wanneer daar wel oorsese musiek gespeel word, is dit altyd dieselfde uniforme formaat? Waarom hoor ons slegs Westerse klanke? Wat van die ryk musiekskat van ons eie kontinent? Dit kan ons eie musikante slegs inspireer as ons meer musiek uit plekke soos, sê maar, Nigerië, kan hoor.
Daar is ook die gevaar dat, indien ons slegs musiek uit eie bodem hoor, ons kulturele wêreldjie kan verklein eerder as vergroot, en ons oningelig bly in terme van belangrike nuwe innoverings elders.
Op die ou end bly dit ‘n tweesnydende swaard. Ek het geen twyfel dat die SAUK se motiewe eg is nie. Ek is egter bang dit gaan op die ou end nog steeds meer oor kwantiteit en persentasies as oor kwaliteit en diversiteit.
Jy kan nie oornag ‘n intelligente luisteraarspubliek skep deur middel van ‘n kwotastelsel nie. Daar sal tot in lengte van dae mense wees wat ‘n traan wegpik elke keer as hulle “Sproetjies” hoor. Jy en ek kan dit nie verander nie. Dit werk soos Uitverkiesing – mens glo daarin of nie.
Ek wil afsluit met ‘n konkrete voorbeeld. Een van die beste plaaslike albums wat in die afgelope paar jaar verskyn het, is ‘n CD getiteld Scarecrows in a Field deur Chris Davidson en Bill Knight. Dis ‘n wonderlike opname wat teen hierdie tyd al ikoniese status moes behaal het onder plaaslike luisteraars.
Dit bevat sewentien nuwe komposisies wat spreek van liriese voortreflikheid en musikale genialiteit. Dit is waarskynlik die beste produk waaraan Bill Knight nog gewerk het. Maar word dit ooit gehoor?
Om die album fisies in die hande te kry, moet jy wag tot Bill en Chris weer ‘n slag optree in die Alma Café (en jy moet gou maak, want hulle is nie meer so jonk nie), of jy moet self vir Bill gaan kuier in Kommetjie (of sy nuwe adres uitvind, want daar is gerugte dat hy gaan trek). Die feit dat geen radiostasie hierdie musiek nog opgelet het en begin speel het nie, maak die situasie natuurlik nog meer hopeloos.
Dit is dan eintlik my grootste vraag: Selfs met die nuwe reëling in plek, hoeveel moeite gaan die ouens wat die speellyste saamstel doen om uit hul pad te gaan om interessante plaaslike musiek op te spoor? Is hulle bereid om in hulle kombi’s te klim soos David Kramer vanouds en die platteland in te vaar tot hulle iemand onder ‘n boom sien sit en geluide maak met ‘n blikkitaar en ‘n gebuigde teelepel? Waarom sal hulle in elk geval moeite doen? Hulle is gewoond aan die gemiddelde luisteraarsprofiel, hulle ken die publiek se gemaksones. Ek twyfel.
In the end, it will probably be more of the same, more of the same. But we will survive, we will survive ...
The post Musiek op die lug: waarom ek gemengde gevoelens het oor die 90%-reël appeared first on LitNet.