Die US se konseptaalbeleid bevat ’n kloeke verbintenis tot ’n “meertalige” bestel, die “handhawing” van Afrikaans in sy volle diversiteit en die ontwikkeling van Xhosa as ’n akademiese taal.
Die verskeidenheid van gemengdeleerstrategieë waarop die konsepbeleid steun, sou inderdaad waardevol gewees het indien die US werklik meertaligheid sou nastreef. In die praktyk is die gebruik van Xhosa of Afrikaans in lesings, tutoriale, en dies meer egter deurgaans onderhewig aan kriteria soos die beskikbaarheid van die nodige hulpbronne of dosente met die regte taalvaardighede, of die spesifieke studentegroep se voorkeurtaal. Op grond hiervan kan die “taalreëlings” van enige kursus of departement te eniger tyd met die “ondersteuning” van die betrokke departementshoof en dekaan verander word, waarna die verandering eers by die daaropvolgende fakulteitsraad- en senaatsvergaderings gerapporteer moet word.
Die beleid bevat dus helaas geen meganisme om die beloftes oor die “handhawing” van Afrikaans of die ontwikkeling van Xhosa gestand te doen nie. Die “soepelheid” van die beleid en die afwesigheid van meetbare kort- en langtermyntaalteikens vir die universiteit, waarborg die afskaling van veral Afrikaans. Selfs meer deurslaggewend is die afwesigheid van ’n program om die meer- of veeltaligheid van dosente op te gradeer, waarsonder die beloofde meertaligheid kennelik nie bereik kan word nie. Objektief gesproke kan die konsepbeleid dus net een uiteinde hê, naamlik die snelle en volslae verengelsing van die US.
Die groot wenners van hierdie uitkoms is hoofsaaklik gegoede en wit Engelssprekende studente en dosente. Met ander woorde, ’n belangrike hulpbron en instrument van bemagtiging word hier gekaap ten koste van Afrikaanssprekende gemeenskappe van veral die Wes- en Noord-Kaap. Engels word hiermee die nuwe taal van uitsluiting by die US, iets wat verreikende opvoedkundige, sosio-ekonomiese en kulturele gevolge kan inhou.
Die uitsluiting en ekonomiese marginalisering wat met hierdie beleid gepaard sal gaan, is in vele opsigte strydig met die regering se transformasiedoelwitte. Dit kom ook neer op onbillike diskriminasie en doen afbreuk aan Afrikaanssprekendes se reg op Afrikaans as onderrig- en doseertaal soos vervat in artikel 29(2) van die Grondwet. Dit is in ieder geval nie aanvaarbaar dat een grondwetlike reg (toegang) ’n ander (taalregte) vernietig nie (Woolman in Constitutional Law of South Africa, 12-55 55 [Rev Service 3]). ’n Balans moet gevind word.
Daarby is ware meer- of veeltaligheid by die US ’n deurgaans haalbare en verantwoordbare projek. Dit kan egter slegs by wyse van ’n openhartige onderhandelingsproses bereik word, een wat alle belanghebbendes op ’n waarlik gelyke basis betrek en aanhoor. Die tydraamwerk van die US se beleidsproses is hiervoor helaas heeltemal te kort. Belanghebbendes kan moeilik binne die bestek van ’n maand behoorlik op die beleid reageer. Dit is nog moeiliker om te sien hoedat die US binne hierdie tydperk betekenisvolle aandag aan almal se kommentaar, en veral aan etlike moontlike alternatiewe taalkonfigurasies en beleidsopsies, sal kan gee.
Die konseptaalbeleid plaas die US duidelik op die pad na konflik. Daar bestaan nietemin genoeg ruimte vir ’n onderhandelde oplossing. Die Taalraad raai die US aan om hierdie geleentheid aan te gryp en sou so ’n inisiatief ten volle ondersteun.
Klik hier vir al die bydraes oor die US-taalbeleid.
 |
The post US-taalbeleid: Afrikaanse Taalraad se reaksie appeared first on LitNet.