Quantcast
Channel: LitNet
Viewing all 22066 articles
Browse latest View live

Adéle

$
0
0

Jan Maraispark, Stellenbosch. Die park waar WEG Louw en sy vrou, Rosa, gereeld gaan stap het. Ook die middag voor sy dood. Ek het hulle nog sien uitklim uit die groen Mercedes. Hy het daarna gekla dat hy effens pyn in sy arm het. Tog het die Louws ’n groep studente die aand vir ete ontvang. Ek was een van die laastes wat by hulle weg is. So elfuur. Die nag ongeveer eenuur het WEG Louw aan ’n hartaanval gesterf.

Jare tevore het ek myself in dieselfde park bevind, so geskok en depressief dat ek selfdood oorweeg het. Dit was vroeg Desember 1971 en ek het pas my standerd nege-eindrapport gekry.  Al my vakke was af, maar die ergste was die punt vir Latyn: 49%.

Ek kon dit nie glo nie.

Wat het verkeerd geloop? Ek was dan so goed in Latyn. In my eerste eksamen in standard ses 99% gekry. En nou? Ek het toe nog nie besef dat daar iets groots verkeerd was en dat ek my binnekort in ’n dwangbaadjie van donker magteloosheid sou bevind nie.

Standerd nege was verder nie ’n sleg jaar nie. Ek het lid geword van Junior Libertas, ’n amateurdramagroep wat onder leiding van ’n oud-onderwyser, Erika Dumas, ontstaan het. Sy was met ’n Fransman, Jean Dumas getroud en hulle het twee rooikopdogters gehad. Die oudste was Adéle. Sy was lank, sjiek, maer, sjarmant, dinamies en anders.

Daar was verskeie projekte by Junior Libertas. Ek en ’n ander meisie, Linette, het selfs tekste geskryf wat opgevoer is. Die onvermydelike Kersspel het ook gevolg. Ek was Josef en Maria is gespeel deur Maria Naudé, die mees esoteriese meisie wat ek ooit geken het. Haar werklikheid was nie ons s’n nie en sy het half bo ons uitgesweef. Laas wat ek gehoor het, seker 30 jaar gelede, was sy in ’n inrigting vir geestesiekes.

Adéle het my gefassineer. Sy was uniek mooi: ’n breë, maar nie wye mond nie – amper soos ’n roosknop, rooi krullerige hare en lewendig in haar bewegings en praat. Ek het al meer by hulle aan huis gaan kuier en iets was aan die ontwikkel.    

Ons het gereeld gaan stap, ook in die Jan Maraispark. Soos op ’n spesifieke koelerige middag in November 1971. Toe ons by die park instap, het sy by my ingehaak. Ek het geweet ons is besig om na ander dieptes te vorder. Na ’n ruk se stap het ons ’n skadukol gevind en daar op die grasbossies neergesak. Ek het op my rug bly lê en kamstig die hemele verken. Adéle het haar kop op my bors gevroetel. Bang en onnosel het ek daar bly lê, totdat ek doelbewus besluit het om die saak verder te neem.

Ek het afgebuig en haar op die hare en wang begin soen. Sag en subtiel, sonder haas. Toe ek my kom kry, is ek by haar mond. Dit was sag en soet en die daad het al meer intens geword. Na ’n ruk se gehyg, het ons eers opgehou. Toe het ek, nuuskierig gebore, my hand onder haar polonektrui ingewikkel, van onder af tot by haar linkerbors.

Sy het geen bra gedra nie en die bors was eintlik klein en baie sag. Ek het dit begin streel. En toe ook die regterbors. Sy het vinniger begin asemhaal en haar oë toegemaak. Daarna is ons huis toe, diep ingehaak. Ek het gegloei. Maar my lewe het ’n dramatiese wending geneem. Weg van Adéle af.

Later sou sy my verwyt: “Jy het dinge in my wakker gemaak ... En toe bly jy net weg!”

Maar ek was verstrik in my dwangbaadjie van donker magteloosheid, wou ek protesteer. So baie van ons het toe seergekry en almal het toegemaak. Elkeen vir homself.

Jare later sou ek Adéle weer sien op (toe nog) Jan Smutslughawe. Sy het deur die deure ingesweef gekom met dieselfde intense vitaliteit soos ek haar steeds onthou, bonsende borste en hare, nou rooier as ooit. Sy het haar maat ingewag en hand aan hand weer weg gesweef. Die man was ’n  Arabier.

Nog fiksie deur Dawid de Villiers:
Alex
Die sonde van die kinders
Winter van 1972
Dis nie paartyd nie

 

 

The post Adéle appeared first on LitNet.


Zimbabwe: another false dawn

$
0
0

Photo of ish: provided

Most visitors to Zimbabwe go away gushing about how Zimbabweans are such “a happy, friendly, kind and welcoming people”. Some Zimbabweans, mostly politicians and business types, repeat these descriptions, adding “highly educated and hardworking” when trying to sell the country.

Those Zimbabweans who are self-analytical, however, will add that Zimbabweans are docile and not self-assertive. This, as an explanation as to why they never put up any sustained resistance to the abuse and repression they endured through the 37 years of rule by former president Robert Mugabe.

More than a year after the coup that saw the end of Mugabe’s rule, even less analytical Zimbabweans have added another adjective to describe themselves: gullible. Gullible because of the way they endorsed, in their numbers, the coup that led to Mugabe’s resignation. On 18 November 2017, Zimbabweans of all colours, religions and sexes heeded a call by the putschists who were leaning on Mugabe to resign, to take to the streets in support of the army and to denounce Mugabe and demand his resignation. He got the message; a few days later, he resigned rather than face the ignominy of being impeached.

Emmerson Mnangagwa, who had been Mugabe’s vice president but whom the then president had fired days before the coup and who had skipped the country, returned home triumphantly and was sworn in as the new president. During his inauguration speech, Mnangagwa described his former boss as his father and mentor. This made sense; the young Mnangagwa had been Mugabe’s personal assistant during the liberation struggle. They had come home together at independence, and Mnangagwa had been in every cabinet since then.

After seeing their chosen leader safely in office, the army returned to its barracks, but not before some of its top brass exchanged their army fatigues for designer suits and landed themselves some powerful ministries. The army commander became vice president, the second most powerful man in the land.

Mnangagwa preached peace and adopted the mantra, “Zimbabwe is open for business”, in an effort to attract investment to resuscitate the moribund economy. Most Zimbabweans and many foreign governments, including former colonial master Britain, gave the “new” leader the benefit of the doubt. Alarm bells started ringing, though, during the run-up to last July’s elections. The opposition cried foul on a number of issues to do with the conducting of the elections, but the government-appointed “independent” Zimbabwe Electoral Commission refused to address those concerns.

The shooting to death on 1 August by the army of six unarmed civilians during a demonstration demanding a speedier release of the election results was the “aha” moment for Zimbabweans and the world at large, that what Mnangagwa called the “new dispensation” and the “second republic” was nothing but a rejuvenated Mugabe phase two, without Mugabe but with more muscle. Mnangagwa tried to show that he was different to Mugabe by appointing an international commission to look into who killed the civilians, even though the shootings were carried out live on international television stations. The commission, led by former South African President Kgalema Motlanthe, found that the deaths of the six people and injuries sustained by 35 others “arose from the actions of the military and the police”.

The dismay of Zimbabweans who had bought into Mnangagwa’s rhetoric was shared by other governments who had believed he was sincere. Zimbabweans realised that by marching for Mugabe’s ouster, they had been used to sanitise the coup, which the plotters refused to describe as such, claiming it was meant to deal with criminal elements around Mugabe.

On being sworn into office, Mnangagwa had promised a new way of doing business and raised the expectations of the people by promising an economic turnaround during the first hundred days of his new cabinet being sworn into office. Perhaps he was banking on the support of outsiders, such as “fair-weather” friend China, but when he took his begging bowl to Beijing, he came back empty-handed.

Instead of getting better, the economy continued on what seems to be an inexorable nosedive. One of the manifestations was the appearance of long queues of cars at filling stations late last year because of a fuel shortage. The shortage spilled over into this year, and on 12 January, President Mnangagwa announced an almost threefold increase in the prices of petrol and diesel. He justified the hike by saying that while the fuel is priced in US dollars, adopted along with other currencies in 2009 after the dumping of the Zimbabwe dollar on the back of one of the highest hyperinflations in history, people were paying for it in so-called bond currency, which is good only in Zimbabwe.

The government introduced the bond currency in 2016 after a crippling shortage of US dollars in the country. The so-called surrogate currency is supposed to be on par with the US dollar, but the reality is that one needs more than three bond dollars – or bollars, as locals have dubbed them – to buy a US dollar on the black market. Consequently, Zimbabweans were paying something like US$0,30 per litre of petrol or diesel, both of which are imported into the country using US dollars.

The increase did not sit well with a general public already reeling from high inflation. On the 13th of January, the umbrella body of Zimbabwe’s workers’ unions, the Zimbabwe Congress of Trade Unions, along with other civic groups, called for a three-day strike starting the next day. One of their demands was that workers be paid in US dollars, since their bollars had lost value against the greenback.

The strike got off to a violent start, with youths taking to the streets and stopping those trying to go to work and kids going to school, from doing so. Widespread burning and looting was reported. The government responded by unleashing the police and the army on the people. Hundreds were arrested, hundreds more were wounded, and less than a month after the results of the Motlanthe Commission were made public, the police and the army once again opened fire on unarmed members of the public. Unconfirmed reports say 12 people were shot dead.

The disturbances were mostly confined to the so-called high-density areas, a post-independence euphemism for the townships, where most working-class urbanites live. Sadly, in Zimbabwe, where unemployment is estimated to be higher than 90 per cent, most of the people in those areas are without jobs.

In addition to the ham-fisted response to the protests, the government shut down the internet on the 15th. The shutdown lasted for more than 30 hours. When it was restored, access to social media sites WhatsApp, Facebook, Twitter and YouTube was blocked. The entire internet was blocked again on the 17th. On restoration of service the next day, access to the aforementioned social media sites remained blocked.

The government blamed social media for being used to spread fear and falsehoods, and also for coordinating the violence. Presidential spokesperson George Charamba said the shutdown was meant to protect the society: “The internet was the tool used to coordinate the violence; in other words, it was part and parcel of the arsenal of tools put in place to ensure that there was maximum damage on our society.” Human rights groups insist the internet shutdown was about stopping members of the public from sharing the handiwork of the security forces, who allegedly embarked on an orgy of violence against innocent people, allegedly going as far as dragging people out of their houses at night and beating them up.

The shutdown was, however, challenged by the Zimbabwe Lawyers for Human Rights and the Media Institute of Southern Africa, who argued that the state security minister, who ordered the shutdown, had no authority to do so. The High Court upheld their challenge on 21 January, and full internet service was restored that day. This, observers say, has confirmed that the shutdown was meant to hide the activities of the security forces, as images of those brutally assaulted, allegedly by soldiers, started doing the rounds. Images showing the trail of destruction the protests left in their wake are also being shared.

President Mnangagwa, who had left the country on a five-nation junket, taking in Russia, Azerbaijan, Kazakhstan, Belarus and finally Switzerland, where he was to attend the World Economic Forum’s annual get-together at Davos, cut the trip short so he could attend to the crisis. On his return, he tweeted an appeal for dialogue with political parties, religious entities and civic groups to discuss the country’s economic and political crises.

The main opposition party, the Movement for Democratic Change (MDC), says it is ready to enter into meaningful dialogue if it will help solve the country’s problems. Party Secretary General Douglas Mwonzora, however, noted that Mnangagwa has made similar pronouncements before: “The problem is he always says that on social media and never approaches the MDC or other groups.”

Regarding the state propaganda machinery and ruling Zimbabwe African National Union –Patriotic Front (Zanu–PF) blaming the MDC for organising the violent protests, Mwonzora categorically denied the charge, saying that his party was not even involved in organising the stay-away.

The situation seems to have returned to normal in most parts of Zimbabwe, but the violent operation against “the lumpen”, as George Charamba called the protestors, continues.

Zimbabweans have now woken up to the fact that they were once again sold a dummy, and that 18 November 2017, like 18 April 1980 when Zimbabwe attained its independence from Britain, was another false dawn.

  • ish Mafundikwa is a Zimbabwean freelance broadcast and print  journalist based in Harare.

The art of prayer (in Zimbabwe)

 

The post Zimbabwe: another false dawn appeared first on LitNet.

Sielvolle Bibliosiele kuier saam met Herman Lategan

$
0
0

Opstokers, Fopdossers en Tweegatjakkalse
Herman Lategan
Penguin Random House South Africa
ISBN: 9781776091607

 

Die Bibliosiele, ’n geesdriftige Johannesburgse leeskring het saamgespan met skrywer en joernalis Herman Lategan, en op Woensdagaand 16 Januarie ’n plesierige boekjol aan huis van Alma Kennedy, een van die stigterslede van die kring, gehou. Jean Meiring het met Herman oor sy jongste bundel, Opstokers, Fopdossers en Tweegatjakkalse, gesels. Herman het uit die bundel voorgelees en was op volspoed, tot groot vermaak van die Gautengers.

Alma Kennedy deel haar foto’s van die geleentheid:

Die eregas, Herman Lategan

Zani Kunz, Hannelie Coetzee en Réney Warrington

Nico van Niekerk en Amos van der Westhuizen

Jean Meiring

Johannes Vorster, Nadia de Kock, Jenine Coetzer, Alma Kennedy en Eldaleen Hugo

Nicky Rofail en Charl-Pierre Naude

Steve du Plessis, Louise Roggeband, Jenine Coetzer, Johannes Vorster, Eldaleen Hugo, Henk Benson en Dawid Ras

Anthony Dalton en Melt Myburgh

AJ Opperman en Martsie Dreyer

Kleinboer Fanie de Villiers

Louis en Dalena van Wyk

Johann Slabbert en Melinda Shaw

Cara Fouché en Jean Meiring

Anne Toerien, Ryno Posthumus en Herman Lategan

Jeanne Duminy en Tanya Aucamp

Rodney Sandwith, Roelien Koen, Zani Kunz, Amore Bekker en Louis Gaigher

Coenraad Bezuidenhout, Melt Myburgh, Wynand Dreyer en Maretha Bakkes

Bibliosiele Clem Smith en Liezel Korf

Madeleine van Zyl, Wilma du Toit, Lieb van Zyl en Abrie Snyman

Bibliosiel Nico Geldenhuys en sy vrou, Christelle

 

The post Sielvolle Bibliosiele kuier saam met Herman Lategan appeared first on LitNet.

Die Uile vlieg weer deur Cor Dirks: ’n jonglesersindruk

$
0
0

Die Uile vlieg weer
Cor Dirks
Protea Boekhuis
ISBN: 9781485306313

Cor Dirks was die skrywer van 'n paar reekse gewilde boeke oor Die Uile, Die Otters en Joof. Kinders het veral Die Uile-reeks baie geniet.

Die Uile-reeks vir seuns is ’n paar maal herdruk. Hierin is vyf skoolseuns in ’n bende en beleef verskeie avonture. Die seuns van die bende is Philip die leier, die slim Jorsie, die ronde Vaatjie, die sportiewe Berrie en die hakkelende Hennie, andersins bekend as die Groot Uil, sy adjudant en drie manskappe, en hulle is verbind tot reg en geregtigheid. Hulle bly op die dorpie Kranskop. Die laaste boek, Die Uile vlieg weer, het in 1990 verskyn. Hierin kom die kinders van die Uile bymekaar en volg in hulle pa’s se voetspore. Die Uile vlieg weer is ’n paar jaar ná die oorspronklike Uile-reeks geskryf.

In Die Uile vlieg weer gaan Philip Senekal hoërskool toe op Kranskop. Dit is sy pa se ou skool en hy weet al soveel van die koshuis en die omgewing dat hy uitsien na die avonture wat op hom wag. Maar eers moet hy ook ’n Uile-bende stig. Sy pa was mos darem die Groot Uil van die beroemde Uile-bende. Hy is uitgeknip sy pa se seun. Groot is sy verbasing toe hy sy kamermaat ontmoet – ene Jorsie Neethling, seun van ’n ou vriend van sy pa. Een ná die ander kom die seuns van die Uile op Kranskop aan. Uiteindelik is die bende weer voltallig!

Die boek is interessant en lees maklik. Ek dink kinders, veral seuns, sal baie van Die Uile vlieg weer hou, want dit gaan oor ’n bende wat so pas hul hoërskoolloopbaan in Hoërskool Kranskop begin en gaan probeer om in hul pa’s se spore te volg en ook ’n Uile-bende te stig net soos in die ou dae.

Aan die begin van 2011 het Protea Boekhuis weer Die Uile-reeks begin uitgee:

Die Uile van Kranskop (1950)

Die Uile en die rampokkers (1950)

Breuk onder die Uile (1953)

Die Uile in die wildtuin (1954)

Die Uile in die Kalahari (1956)

Teen die einde van volgende jaar behoort die reeks volledig te wees vir die lesers van die 21ste eeu:

Die Uile en die verlore stad (1957)

Die Uile langs die Limpopo (1958)

Die Uile by die see (1959)

Die Uile in die wapad (1961)

Die Uile in die stad (1962).

Cor Dirks was ook ’n skrywer van ernstiger speurverhale, soos As die galg dreig en Arendnes se moordenaar.

Justus Cornelias Dirks is in 1911 op ’n plaas naby Volksrust gebore. Hy was vanaf 1934 in die onderwys en het in 1973 sy loopbaan afgesluit as hoof van Linden Hoërskool in Johannesburg. Hy was getroud met Elsje van Niekerk en hulle het twee kinders. Hy is in 2000 oorlede.

The post <em>Die Uile vlieg weer</em> deur Cor Dirks: ’n jonglesersindruk appeared first on LitNet.

Dekolonisering en die museum: voorbeelde uit Suid-Afrika en Frankryk

$
0
0

Die Zeitz Museum van Kontemporêre Kuns Afrika (Zeitz MOCAA) in Kaapstad. (Foto: Menán van Heerden)

’n Museum moet ’n inklusiewe ruimte wees wat toeganklik is vir diverse gehore. Nie-eksklusief. ’n Ruimte waar almal welkom is. ’n Ruimte waar die besoeker student raak en daar die potensiaal is om te leer. ’n Plek van erfenis, ’n ruimte waar die besoeker meer oor sy erfenis kan leer.

Dít was die oorkoepelende boodskap van die “Metabolic museum-university”-lesing wat op 10 Januarie by die Zeitz Museum van Kontemporêre Kuns Afrika (Zeitz MOCAA) aangebied is. Die lesing is gelewer deur Clémentine Deliss, kurator, uitgewer en kultuurhistorikus. Deliss het die rol van museums in die opvoeding van diverse gehore bespreek. Ná die lesing was daar ’n oopvloergesprek onder leiding van Deliss en die hoofkurator van die Zeitz MOCAA-museum, Azu Nwagbogu.

In die lig van onlangse debatte oor die terugbesorging van gesteelde Afrika-artefakte/-kunswerke deur Europese museums in die koloniale era bespreek Deliss die implikasies hiervan en wat dit vir museums beteken. Moet daar nie meer deur lande gedoen word om kunswerke of artefakte terug te besorg aan hul land van oorsprong nie?

Deliss stel ’n konseptuele plan voor vir ’n metaboliese museum-universiteit, gebaseer op historiese en eietydse versamelings. Sy vergelyk ’n museum, of altans geprofessionaliseerde kunspraktyke, met ’n liggaam. ’n Liggaam wat as eenheid funksioneer met behulp van organe soos die hart, brein, lewer en niere.

Vir die liggaam om gesond te wees, moet al hierdie organe as ’n eenheid werk, verduidelik Deliss. Die weerhouding van etnokoloniale versamelings is soos ’n gewas wat die gesondheid van die "liggaam" bedreig. Indien ons dus kunsgeskiedenis wil dekolonialiseer, is dit nodig dat ons toegang kry tot die etnokoloniale versamelings wat in stoorkamers oorsee lê en dit huis toe bring sodat dit deel van die "liggaam" van die Afrika-museums kan vorm.

"Kom ons verander die liggaam van die museum," beklemtoon sy.

Sy het die volgende belangrike vrae gevra in die lig van bogenoemde debatte:

  • Aan wie behoort kuns en aan wie behoort museums?
  • Wat behoort die rol van museums in Afrika, en Suid-Afrika, te wees?
  • Hoe verskil dit van die rol van museums in die res van die wêreld?

Belangrike punte wat tydens die lesing genoem is, is dat museums belangrik is vir die bewaring van kuns en erfenis. Elke besoeker aan ’n museum is ’n potensiële student wat bemagtig kan word met kennis as hy of sy ontvanklik is vir die geleentheid om te leer. Kennis bemagtig mense, en museums is wonderlike ruimtes om te leer van kuns, geskiedenis en erfenis. Die probleem is egter dat verbruikerswese en die ergonomiese bestuur van gehore eerder museums se potensiaal as demokratiese ruimtes belemmer in plaas daarvan om dit te voed en aan te help. Deliss vra hoe museums diverse gehore bymekaar kan bring en ’n ruimte kan skep wat effektief sowel as betekenisvol is vir almal wat dit besoek; ’n ruimte waar daar nie net vir sekere eksklusiewe gehore voorsiening gemaak word nie.

Restitution. Dié woord het telkens deur die loop van die lesing opgekom. Terugbesorging. Hoekom moet jy ’n vliegtuigkaartjie koop om jou erfenis in oorsese museums te besigtig?

Só vra Deliss.

Die debat oor die terugbesorging van artefakte en kunswerke na hul regmatige “eienaar”, dit wil sê hul land van oorsprong, is beslis ’n relevante en vurige onderwerp. Deliss gebruik die Franse as voorbeeld om die gesprek aan die gang te kry. Die president van Frankryk, Emmanuel Macron, het in ’n verslag opdrag gegee dat duisende Afrika-kunswerke in Franse museums wat sonder toestemming uit Afrika geneem is gedurende die koloniale tydperk, teruggestuur word na dié vasteland. Tensy dit bewys kan word dat kunswerke en artefakte regmatig verkry is, moet hulle permanent aan Afrika terugbesorg word, en nie op langtermynleenbasis nie, het die skrywers van die verslag, die Senegalese skrywer en ekonoom Felwine Sarr en die Franse historikus Benedicte Savoy, gesê. Hulle het aanbeveel dat die Franse wet verander word om die terugbesorging van kultuurwerke aan Afrika toe te laat, nadat Macron aangekondig het dat hy binne vyf jaar wil begin.

Foto: Menán van Heerden

Dit bring die vraag na vore: Aan wie behoort kuns? ’n Vraag uit die gehoor het ook die kwessie van privaat eienaarskap teenoor openbare eienaarskap ter sprake gebring. Hoe kan private kunsversamelings aan die publiek oopgestel word?

Deliss kom tot die gevolgtrekking dat ons moet protes aanteken en ons geskiedenis en kuns moet terugeis, dat ons museums moet terugeis en in toeganklike ruimtes vir diverse gehore moet omskep.

"Let us kill museums," sê sy by wyse van spreke, en verwys daarna dat die rol van die museum in die konteks van Suid-Afrika heroorweeg en herskep moet word. Konteks en geskiedenis is belangrik, en dit speel ’n belangrike rol in hoe museums deur verskillende gehore beskou word in Suid-Afrika.

Sy brei uit oor ’n projek wat sy saam met die Zeitz MOCAA gaan aanpak, waar hulle gaan poog om die museum ’n toeganklike en leersame ruimte (soos aangedui in die titel, “Metabolic museum-university”) vir almal te maak. Hulle gaan poog om ’n ruimte binne sowel as buite die Zeitz MOCAA te omskep in ’n alternatiewe museum, waar hulle groepe inkry wat nie gewoonlik museums besoek nie, en nie die luuksheid daarvan kan bekostig nie, en hulle die geleentheid gee om "studente" te wees en meer oor kuns, kultuur en erfenis te leer. ’n Inklusiewe ruimte.

Dít is immers wat museums moet streef om te wees: inklusiewe ruimtes waar alle gehore welkom is.

……………………………………………………………………….

Clémentine Deliss is ’n kurator, uitgewer en kultuurhistorikus wat in Londen gebore is. Sy het eietydse kuns en semantiese antropologie studeer in Wene, Parys en Londen en haar Phd aan die School of Oriental & African Studies in Londen voltooi.

Sy was al ’n deskundige konsultant vir die Europese Unie en ’n genoot by die Institute of Advanced Study in Berlyn (Wissenschaftskolleg zu Berlin), 2015, en is ’n lid van die Scientific Council of the Musée du Quai Branly in Parys. Sy is tans onder meer interimprofessor van kuratoriale teorie en dramaturgiese praktyk aan die Karlsruhe Universiteit van Lettere en Ontwerp en betrokke by die Skool vir Visuele Kuns, New York (kuratoriale praktyk).

……………………………………………………………………….

Lees meer op Voertaal oor die Afrika-museum naby Brussels:

Afrikamuseum 2.0

Lees meer op LitNet oor dekolonisering

“The problem with decolonisation”: Jonathan Jansen seminar

Oorwegings vir die dekolonisering van die verwante musieksoorte van Westerse en Suid-Afrikaanse kunsmusiek

Musiek en dekolonisering: Mareli Stolp gesels met Etienne Viviers

Dekolonialisering van die Suid-Afrikaanse familiereg in die lig van transformasiegerigte konstitusionalisme: ’n praktiese benadering vir generasie Z

Decolonising education in South Africa: An interview with Aslam Fataar

The post Dekolonisering en die museum: voorbeelde uit Suid-Afrika en Frankryk appeared first on LitNet.

Landskapstonele: ’n fotoblad

“Tyd”-skryfkompetisie: Onderhoud met Eunice Basson

$
0
0

Eunice Basson is onlangs aangewys as een van die drie wenners van LitNet se “Tyd”-skryfkompetisie. 

Skryfkompetisie – Tyd: Hier is die wenners!


Almanak

Agter ’n kamerdeur
hang die apteek-almanak 
oorvol onsigbare gedenkdae 
waarvan net sý nog weet:  
háár troudag, feestelik,  
maar sestig jaar gelede; 
verjaarsdae van ’n man, nou dood 
en kinders die wêreld oor.
So sit sy dagin, daguit, soms 
met haar hande in haar skoot 
maar steeds word dag en datum, 
waarvan net sý weet, 
jaarliks op die kalender aangestip: 
geboorte van ’n baba aan wie sy 
slegs die dood kon skenk.

 

Wie is Eunice Basson?

Eunice Basson is ’n kunshistorikus en voormalige dosent aan UP en Unisa. Steeds betrokke by nagraadse studieleiding by ’n paar universiteite en doen ook navorsing oor geselekteerde Suid-Afrikaanse kunswerke vir Aspire Kunsafslaers (Aspire Art Auctions). Voltooi ’n MA-graad in kreatiewe skryfkuns aan UP in 2011 onder leiding van Henning Pieterse. Debuteer in 2014 met die bundel Leiboom, en in November 2015 behaal dié bundel die kortlys vir die Ingrid Jonker-prys.

Jy is pas aangewys as een van die wenners van die “Tyd”-kompetisie. Wat het jou geïnspireer om jou betrokke inskrywing vir die kompetisie te skryf?

Dit is ’n stukkie onverwagse familiegeskiedenis waarvan ons drie kinders nooit geweet het nie en wat moontlik goed sou kon inpas by die “Tyd”-opdrag van die kompetisie.

My ma het altyd ’n dagboek of almanak byderhand gehad om tred te hou met haar dae en weke. So, dink ek, het sy tyd en konteks vir haarself rondom haar eie lewe gestruktureer, veral in haar oudag. Ek was een middag by haar in die aftree-oord toe sy heel toevallig noem dat “as [haar] oudste kind sou gelewe het, hy nou so en so oud sou wees”. Ek het my ore gespits en aanvanklik gedink dat my ma ’n senior-oomblik beleef (sy was toe 91 jaar oud).

Sy het haar kalender oopgevou en vir my ’n klein kolletjie by ’n datum uitgewys waarop haar eerste baba op agt maande in 1941 doodgebore is. Daar was ’n begrafnis en die baba is in die Rebeccastraat-begraafplaas in Pretoria begrawe. My ouers het ons nooit van hierdie baba en hulle verlies vertel nie; konvensie en stilte het in daardie jare die oorhand gehad. Die feit dat my ma hierdie “geheim” lewenslank op ’n kalender herdenk het, het my destyds eindeloos ontroer en so het hierdie gedig begin vorm aanneem.

Hoe werk die digproses vir jou? Werk jy lank aan ‘n gedig of skryf jy dit in een sitting klaar?

Die digproses werk op vreemde maniere. Soms is dit ’n herinnering, soms iets waarna ek luister of op TV na kyk, jeugherinneringe, lees en lees, ’n koerantberig, iets wat iemand ophaal, ens wat as “prikkels” dien. Soms val ’n gedig in my skoot, maar merendeels is dit ’n heel lang proses van skryf en herskryf. Die “delete”-knoppie word bepaald gereeld ingespan.

Van wanneer af skryf jy al gedigte? Kan jy jou heel eerste gedig onthou, of hoekom jy dit geskryf het?

Van my eerste gedigte is in 1996 in Tydskrif vir Letterkunde gepubliseer.

Lees jy baie digkuns en help dit jou met jou eie poësie? Watter digter(s) gee vir jou inspirasie?

Ek is baie bewus van en lees graag geselekteerde digbundels wat in Afrikaans verskyn maar lees ook wyer op die internasionale mark: Anne Michaels, Michael Ondaatje, Mary Oliver, Billy Collins, Seamus Heaney, Larkin, Kate Tempest en soveel ander. Dit bly eindeloos inspirerend om te sien hoe digters/skrywers met taal konkel en toor.

Lees ook

“Tyd”-skryfkompetisie: Onderhoud met Johan Kotze

“Time” writing competition: Interview with Rethabile Sindi

The post “Tyd”-skryfkompetisie: Onderhoud met Eunice Basson appeared first on LitNet.

“Tyd”-skryfkompetisie: Onderhoud met Johan Kotze

$
0
0

Johan Kotze is onlangs aangewys as een van die drie wenners van LitNet se “Tyd”-skryfkompetisie. 

Skryfkompetisie – Tyd: Hier is die wenners!


Plekkie innie son

Daar is tyd om klippe op te tel
meneer
om vuis te bal en smeek vir aandag
sodat ons nie elke nag
hoef te vrees vir skote en wonde
waar ons skreeu met monde
wat hees is van moed'loosheid
net om ’n plekkie innie son te kry.

Daar is tyd om klippe neer te gooi
en almal uit te nooi
om saam te dans en op te skuif
want God se son is groot
meneer
ons kan almal deel hê in sy gloed

 

Wie is Johan Kotze?

Ek woon sedert 1999 in Stellenbosch. Ons het ’n gastehuis in Dalsig en wanneer ek die tyd het, ry ek graag rond en neem foto’s. Ek het baie woelige kinderjare gehad omdat my pa op die spoorweë gewerk het en ons vreeslik baie moes rondtrek. Ek was in Volkskool Potchefstroom tussen 1956 en 1960 en het daarna twee jaar gemors op die universiteit in Potch. Daarna het ek begin belangstel in die rekenaarwêreld en IT het toe my lewensberoep geword. Ek was baie rusteloos en het in verskeie plekke gebly, soos Namibië en later Melbourne, Australië, waar ons twee jaar gebly het. Ek is getroud met Lee en ons het twee kinders.

Jy is pas aangewys as een van die wenners van die “Tyd”-kompetisie. Wat het jou geïnspireer om jou betrokke inskrywing vir die kompetisie te skryf?

Ek het nie die gedig oorspronklik vir die kompetisie geskryf nie. Ek het dit so ses maande voor die tyd geskryf omdat ek net iets oor tyd wou skryf. Ek kry soms net sulke vinnige bevliegings, dan skryf ek dit.

Hoe werk die digproses vir jou? Werk jy lank aan ’n gedig of skryf jy dit in een sitting klaar?

Dit is ’n baie eienaardige proses en ek gaan seker baie voorbarig klink as ek dit beskryf. Ek sal sit en sommer net peins oor goeters. Gewoonlik word dit “getrigger” deur iets wat ek gelees of gehoor het wat my dan daaroor laat dink. Ek het gevind dat as ek eers die titel uitgewerk het, dan kom die nodige reëls baie vinnig. Dan skryf ek redelik vinnig – so al asof die reëls hulleself aanmeld. Ek is baie bewus van ritme en sal soms ’n rukkie dink aan ’n goeie woord om by die ritme te pas. Ek is ook lief vir subtiele alliterasie en assonansie en baie keer gebeur dit byna outomaties. Dis selde dat ek lank stoei met ’n gedig – dit hang van die gedig af hoe lank dit by my bly.

Van wanneer af skryf jy al gedigte? Kan jy jou heel eerste gedig onthou, of hoekom jy dit geskryf het?

Ek skryf al vir ’n baie lang ruk. Ek het ’n klomp gedigte wat ek al op hoërskool geskryf het, maar ek wys dit vir niemand nie. Ek het oor baie dinge vreeslik gewroeg toe ek jonger was, as ’n mens die gedigte nou moet lees. Hulle was almal baie kort – soms net vyf of ses reëls, maar baie diep en miskien selfs “swart”.

Lees jy baie digkuns en help dit jou met jou eie poësie? Watter digter(s) gee vir jou inspirasie?

Ek lees nogal baie digkuns, maar nie genoeg nie. Ek is baie eerder lief vir kortverhale. Maar ek het ’n paar digters wat my inspireer. Breytenbach is heel bo aan die lys. Louis Esterhuizen hou ek ook baie van, en ek het met die onlangse Etienne van Heerden-veldsoirée twee wonderlike digters ontdek wat nou my gunstelinge is: Clinton du Plessis en die borrelende Bibi Slippers. Gaande oor hulle!

Lees ook

“Tyd”-skryfkompetisie: Onderhoud met Eunice Basson

“Time” writing competition: Interview with Rethabile Sindi

The post “Tyd”-skryfkompetisie: Onderhoud met Johan Kotze appeared first on LitNet.


Press release: Head of ASSITEJ SA wins prestigious international award for contribution to theatre for young people

$
0
0

Yvette Hardie receives the Mickey Miners Award. Photo provided.

The national director of ASSITEJ SA, Yvette Hardie, has been awarded a prestigious international award in recognition of her global contribution to the development of theatre for young people.

Hardie received the Mickey Miners Award in Philadelphia, USA last week (17 January). The annual award is the highest accolade presented by the International Performing Arts for Youth (IPAY),to pay tribute to a person who has made a significant impact over an extended period of time to the field of performing arts for youth.

IPAY is a USA-based organisation that aims to nurture, support and expand theatre for young audiences and change the lives of young people through excellence in the performing arts. ASSITEJ (the International Association for Theatre for Children and Young People) South Africa is an NPO which operates as a networking platform in the country for people working with or interested in theatre for children and young people.

Hardie is also currently President of parent organisation ASSITEJ International, which is active in more than one hundred countries. She has been on the Executive Committee of ASSITEJ International for 11 years and was responsible for launching ASSITEJ SA in 2007.

Under Yvette’s leadership,ASSITEJ has reached new heights of inclusion, activity and diversity of form and membership,” said Sue Giles, Artistic Director of Polyglot Theatre, Australia, presenting the award.

Yvette speaks with great power and warmth around the world on the vital place of theatre for children and youth in all our lives,on the benefits of theatre for young audiences,the rights of the child to the arts and culture and the impact of theatre for young audiences as an art form and its influence on the wider industry. We have witnessed her clarity and commitment, her sensitivity to cultural demands and challenges that create barriers to this practice. She knows how to work in difficult political and social situations, how to open doors and, vitally, how to make new doors for people to open… Despite our diverse visions and goals, our different needs and markets, our focus on different audiences, all of us need advocates who never give up; advocates of the stature of Yvette Hardie. ”

I am immensely honoured to receive this award from the esteemed community at IPAY and will continue to build support and funding for ASSITEJ SA’s work in every way I can,” says Hardie.“I am inspired on a daily basis by my colleagues, the artists and the volunteers that work tirelessly to create much-needed opportunities for disadvantaged children and young people in the challenging South African arts environment, and in turn inspire empathy, creativity and hope, as well as a passion for the performing arts.”

ASSITEJ SA’s various programmes have made a tangible and meaningful impact to transforming the lives of young South Africans and helping to build the local theatre sector. Through mentorships, residential programmes, international exchanges and other means, ASSITEJ SA has assisted multiple South African artists to make more and better work for young audiences and to share their work both locally and internationally.

In 2017, ASSITEJ SA hosted Cradle of Creativity: The 19th ASSITEJ World Congress and International Theatre Festival for Children and Young People which comprised a festival, a conference and a world congress. This event was the first of its kind on the African continent. Sixty three productions from 32 countries were presented and seen by 21000 attendees, including 7850 sponsored schoolchildren and nearly 1400 delegates from 78 countries.  Due to the success of this event, ASSITEJ SA will host Cradle of Creativity as a new international festival of theatre for young audiences to take place for the first time in August 2019 in Cape Town. Thereafter it will rotate every two years to a different part of South Africa.

Theatre4Youth is ASSITEJ SA’s ongoing programme to connect theatre to schools and crèches, and its #Takeachildtothetheatre campaign sees children receive funding for transport or subsidies to experience live theatre, many of them for the first time. Theatre4Youth reached 39 497 beneficiaries in the last financial year. This ongoing focus on access resulted in ASSITEJ South Africa being awarded the prestigious Executive Director’s Award at the 2013 Naledis, for making a significant contribution to the advancement and development of SA theatre through their vision and commitment to developing theatre for children and young people across the country.

Other programmes include the Kickstarter Creative Arts Empowerment programme, sponsored by Rand Merchant Bank, which trains and supports Creative Arts teachers in three provinces, and which has also been the recipient of a BASA award. Another initiative is a partnership with the Western Cape Government to roll out a skills development programme to support After School arts coaches across the province and to create vibrant community-based networks for the arts, to benefit children and young people on the ground.

For more information about ASSITEJ SA and how to support their work, visit https://assitej.org.za

Notes to editors:

ASSITEJ (Fr) is the international association of theatre for children and young audiences, which was founded in Paris, France in 1965. It is currently under the leadership of its first African President, Yvette Hardie, director of ASSITEJ SA.

ASSITEJ South Africa is a registered NPO (066-875) established in 2007, which operates as a networking platform for people working with or interested in theatre for children and young people. It aims to promote and foster high quality theatre for children and young people, to raise standards within the industry, to increase access and awareness, to be an advocate for the right of every child to arts education in schools, and to build relationships within the sector locally, nationally, across the continent and globally.

Members (present in all provinces) include: actors, musicians, dancers, directors, choreographers, theatre educators, stage designers and dramatists, as well as theatre companies, organisations and institutions, critics and cultural journalists, cultural officers, amateur drama groups, organizers, societies and other networks.  

ASSITEJ South Africa works to promote international awareness of South African theatre for children and young people, through networking, organising exchanges, touring performances, and by facilitating contacts. Members are given access to a global network of information about festivals, performances, courses and seminars all over the world, with the potential to participate in these activities. 

In 2017, ASSITEJ SA hosted Cradle of Creativity: The 19th ASSITEJ World Congress and International Theatre Festival for Children and Young Audiences. This brought together the world’s best children’s and young people’s theatre to the stages of Cape Town.The event comprised a festival, a conference and a world congress, all dedicated to theatre for young audiences and to the idea of intercultural exchange, both globally and locally.

With approximately 1400 delegates from around the world, over 60 productions and thousands of children who came to see shows, performances took place in different neighbourhoods with four artistic hubs, so that local people were able to be central to the festival. The event was a first for the African continent.

ASSITEJ South Africa is generously supported by Rand Merchant Bank, the Western Cape Department of Cultural Affairs and Sport, Business and Arts South Africa, and the HCI Foundation. Other funders, supporters and partners have included, the National Lotteries Commission, the National Arts Council of South Africa, the Department of Arts and Culture,Wesgro, the Distell Foundation, the Kids of the Cape, the City of Cape Town, the Cape Tercentenary Foundation, Buz Publicity, Splitbeam Gearhouse, Theatre Arts Admin Collective, the National Arts Festival, The National School of the Arts, Artscape, Baxter Theatre, CATHSSETA, Ruth & Anita Wise Trust, Lorenzo and Stella Chiappini Charitable Trust, UNIMA - Puppetry South Africa, Drama for Life at Wits University, the University of Cape Town Drama Department, The Arts and Culture Trust and Nedbank Arts Affinity, The Government of Flanders, Institut Francaise, Alliance Francaise, Africalia, Pro Helvetia, SIDA, Goethe Institut, Tullow Oil, Copy Dog Productions, Mandela Bay Development Agency, Speeltheater Holland Studio, Bush Radio, FMR, and Cape Town Television. They have also been supported by the UNESCO International Fund for Cultural Diversity for their Theatre4Youth project.

The post Press release: Head of ASSITEJ SA wins prestigious international award for contribution to theatre for young people appeared first on LitNet.

“Time” writing competition: Interview with Rethabile Sindi

$
0
0

Rethabile Sindi is one of the three winners of  LitNet's “Time” writing competition.

Skryfkompetisie – Tyd: Hier is die wenners!

A new beginning

Time to stop xenophobia.
Time to let me wear my black skin with pride.
Time to have pride in my dreadlocks,
because that’s the only crown I will ever wear.
Time to hear the rhythm in the click of my Xhosa.
Time to stop measuring the voice of my soul,
because I was born black, curvy and proud.

In a world like this there is no time to waste on pride
because I am
Black Magic ...

 

Who is Rethabile Sindi?

I am a 16-year-old grade 11 learner at Northern Cape High School in Kimberley. I am the eldest of three children. We live with my grandparents who act in the place of my parents.

You are one of the winners of a poetry competition on LitNet. What inspired you to write your poem "A new beginning"?

I take Afrikaans as home language. Being the only black student in my class I wanted to highlight what makes me stand out in a crowd.

How did your writing process work in the writing of this specific poem? Did you think about it for a long time before writing it down, or did you write it over a period of time?

I heard about the competition on time, but because I work better under pressure I kept on procrastinating. My teacher reminded us about the closing date, but I wrote the poem the night before the due date.

Since when have you been writing poetry? Can you remember your first poem or the inspiration behind the poem?

I have performed poetry since grade 3, but I had never written a poem of my own. I wrote my first poem when I was in grade 7 and it was published in my school’s newspaper. The poem was about my dream that one day my maths teacher would either forget how to do maths or not come to school. I really hated maths.

Do you read other poetry, and does it help you with your own poetry? Do you have a favourite poet?

I love reading poetry. My favourite poet is Ingrid Jonker. 

Also read

“Tyd”-skryfkompetisie: Onderhoud met Eunice Basson

“Tyd”-skryfkompetisie: Onderhoud met Johan Kotze

The post “Time” writing competition: Interview with Rethabile Sindi appeared first on LitNet.

Press Release: PATCH Fundraiser Live Music Concert at Spier Amphitheatre

$
0
0

Anton Goosen, Freshlyground, Piet Botha and Akkedis (The Lyzyrd Kyngs), Amy Jones, Wendy Oldfield and Lionel Bastos.

Saturday 2 February 2019 at 18h00

Five of South Africa's most popular musical acts will be performing at an exclusive concert at the beautiful Spier Wine Estate Amphitheatre on the 2nd of February 2019. The infectious Afro-fusion beats of Freshlyground will set the stage for an evening of unprecedented musical entertainment, including the poetic melodies of living legend Anton Goosen, an electric collaboration between the enigmatic Piet Botha and Akkedis who will perform as The Lyzyrd Kyngs, as well as the dulcet tones of the ever-inspiring Wendy Oldfield.  Add the very talented, award-winning singer Lionel Bastos to this already impressive line-up of legendary gems in the South African music industry, and the evening is set to be a night to remember.

The fantastic new pop-talent Amy Jones also recently joined the stellar line-up. She will be performing her well-known radio tracks, including her popular number 1 hit and award winning single “You and Me.” Jones says: “My current radio success, still feels like a dream. I heard my song on radio the other day and I literally said out loud to myself “Amy that’s your song.” It`s humbling and really an incredible feeling. For my performance at the Patch concert fans can expect an acoustic vibe that’ll have them clapping hands and singing along and having fun.”

The concert is being held to create awareness and generate funds for three vital Western Cape children's charities: PATCH Helderberg Child Abuse CentreHalli TrustMasikhule

“We are really happy to play for the children…as a band and solo artists we have always played for charities, especially for kids and animals. It's just a way of giving thanks,” says Piet Botha (The Lyzyrd Kyngs.)

"As parents ourselves, we all feel it is our responsibility to do what we can to protect those who can’t protect themselves, and by supporting PATCH they can carry on doing the incredible work that they do," says Freshlyground.

Buy Tickets: Tickets via Quicket are now available for purchase on the Quicket platform.

Cost: Adults R200 / Children R100.

More info on the artists

Freshlyground (Photo: Jonx Pillemer)

Freshlyground is of the most acclaimed and successful bands to emerge from South Africa in recent years. With the enigmatic Zolani Mahola on vocals, this Afro-fusion band blends the infectious kwela style and musical traditions from Zimbabwe and Mozambique with elements of pop, jazz, blues and indie rock.

Anton Goosen

Anton Goosen is a South African musician and songwriter. He became a pivotal figure in Afrikaans music and is generally regarded as the father of Afrikaans Rock. Goosen is noted for two films for which he wrote music and directed: 'n Brief vir Simone (1980) and Sing vir die Harlekyn (1980). He also wrote the theme music for Die Laaste Tango (2013), 'n Pawpaw vir my Darling (2016) and Siembamba (2017).

Piet Botha & Akkedis (as The Lyzyrd Kyngs)

Piet Botha is a South African musician and the frontman of the South African rock band Jack Hammer, which has been an opening act for bands such as ZZ Top. He also performs solo. Akkedis can be dubbed as the stepchildren of South African rock ‘n roll. The infamous Dennis-twins, Arthur and Rudolph, strummed their first chord at the age of 12 after being exposed to everyone from Neil Young to Bob Marley. When Adrian John Graham joined the group, their sound progressed into the timeless rock sound South Africans have known and enjoyed for over two decades. Together, these two musical entities are The Lyzyrd Kyngs, a multi-faceted amalgamation of each band member’s singular talents.

Wendy Oldfield is a South African singer. At the age of nineteen, she formed the rock group The Sweatband, and from 1999 to 2001, she was involved with the band Mondetta. She is the winner of several music awards and currently performs as a solo artist.

Lionel Bastos  is one of the most recorded (pop, rock, folk rock, world, jazz, blues, R&B, kwaito, country rock) songwriters in South Africa. Many of his songs have been radio singles. In Luxemburg he had 3 successive number 1's with songs he wrote and produced for Jimmy Wagner, 1 of which was later on a BMG worldwide released compilation " We Two Are One" on which he worked with Alain Nau (who used to drum for Chaka Kahn), Kai Horsthemke and Sipho Maboya (ex-Johnny Clegg and Rebecca Molope).

Amy Jones

Amy Jones is one of Cape Town`s most promising popular new pop artists. She has had major radio success with her four singles released up to date including “Sunrise”, “Burn”, “Forget the Day”, “You and Me” and “Get a little.”

More info on the charities who benefit

The charities who will benefit from the exposure and funds garnered by the Live Music Concert are:

PATCH Helderberg Child Abuse Centre aims to support all child victims of sexual abuse in the Helderberg area of Cape Town, South Africa and strives to prevent the incidence of this horrific crime committed against innocent children. They believe that every child victim of sexual abuse is entitled to immediate crisis intervention, free professional therapy in his/her home language at a PATCH facility close to the child victim’s home, and preparation for the court case, should their case go to court.

Halli Trust is stands in the gap for our precious communities through education. Their mission is to make an immeasurable difference through education and the creation of awareness. This includes the skills-related empowerment initiatives, children’s activity groups, leadership development drives and hands-on community upliftment by means of focused support to families and individuals.

Masikhule is a non-profit organisation based in the Helderberg that trains women from marginalised communities in early childhood development. They train 300+ women and teachers per year and mentor up to 30 community-based early learning centres that are developed over the course of 3-5 years until these facilities are registered and able to operate independently. Currently 1800+ children up to the age of 6 are educated and nurtured in these pre-schools and crèches, providing them with a sound early learning program and the best start in life.

Visit the Facebook Event page

The post Press Release: PATCH Fundraiser Live Music Concert at Spier Amphitheatre appeared first on LitNet.

Graad 10-wiskunde: vraestel 1 (2019 saamgestel)

François Bloemhof (1962–)

$
0
0
Foto: Naomi Bruwer

Gebore en getoë

François Bloemhof is op 15 September 1962 in die Paarl gebore, die jongste van twee seuns. Sy broer, Etienne, werk by NB-Uitgewers.

Omdat sy pa, Boet, ’n bankbestuurder was, het die gesin heelwat rondgetrek, sodat hy net maats gemaak het, voordat hulle weer getrek het. “Toe word ek nooit ’n groepdier nie.” Hy meen dat hy sy vormingsjare op Wellington meegemaak het. Syns insiens was hy in sy graad 7-jaar, toe hulle gesin na “die bose stad” Parow naby Kaapstad verhuis het, klaar gevorm. Hy matrikuleer aan die Hoërskool Tygerberg.

In graad 9 het François se Engels-onderwyser vir hom 97 persent gegee vir ’n kortverhaal, en toe het hy geweet: skryf is wat hy wil doen. Maar hy het gedink hy gaan kortverhale skryf. As kind het hy boeke verslind, maar net Engels, omdat hy nie die soort boeke wat hy wou lees, in Afrikaans kon kry nie.

As hy boeke moet uitsonder wat in sy jeug ’n besonderse invloed op hom gehad het, is dit Bram Stoker se Dracula, Roald Dahl se kortverhale en die “hele lot Agatha Christies. Ek is, nes sy, op 15 September gebore en ek glo nie dis toevallig nie,” vertel hy aan Naomi Bruwer op LitNet.

Hy het ook as kind ’n boek gehad wat ’n blywende indruk op hom gemaak het en wat dalk onwetend by hom die wil geskep het om ook deel te word van die wonderlike wêreld van stories, waar enigiets moontlik is. “Ek onthou Die koning van die katte deur René Guillot as fantasties. Die boek is uit Frans in Afrikaans vertaal. Dalk is dit nie eens so goed soos ek dit onthou nie. Ek sou graag met een van my boeke so ’n indruk op iemand wil maak dat hy of sy dit dekades later nog sal onthou. Al is dit net die naam!”

François vertel dat hy in sy vroeër jare ’n onderpresteerder was wat swak rapporte onderskep het en tot na die vakansie teruggehou het. “Of daardie rapporte vervals het (uitstekend, moet ek byvoeg). Ek het steeds ’n probleem met memorisering en die slaafse navolging van feite. [...] Skool was vir my ’n plek van harde lewenslesse en rigiede feite. Ek is daardeur net voor mense besef het daar is iets soos ’n spesifieke begaafde kind. Gee vir my woorde en redenasies, en hou die formules en reëls.”

Op ’n vraag of hy gelukkig was as kind, antwoord François: “Wel, nóú is ek, en dit voel anders, dus was ek seker nie gelukkig nie. Ongelukkig? Beslis nie. My kinderjare was neutraal.”

Hy voel ook dat sy jeugjare hom nie werklik vir die lewe voorberei het nie. “Dit was geen poort tot beter dinge nie, want daardie pad moes ek self oopskop. Jonkwees, sou ek sê, was in my geval bloot ’n bedrywige wagkamer.”

François vertel aan Beeld (22 November 2010) dat sy inspirasie nie van Stephen King afkomstig is nie, maar van die comics uit sy kinderdae. "Toe ek eenmaal ’n opstel oor my liefde vir comics geskryf het, het my onderwyser my mooi laat verstaan dis nie goeie leesstof nie. Hoe verkeerd was hy nie, want enigiets wat jou leeslus aktiveer, leer jou om met woorde te werk. Batman; The house of mystery; Superman; Archie; die Classics Illustrated­-reeks van bekende literêre werke; Spiderman. (...)

"Daardie prenteverhale het my vermaaklik ontvoer en as ek vandag ’n boek optel of ’n storie uitdink, is so ’n ervaring steeds wat ek soek."

François vertel aan Org Potgieter (Die Burger, 13 Oktober 2012) dat die sy lewe as kind oorheers is deur ouers, onderwysers en dominees. "Daar was geen humor nie. God was ’n nors ou omie met ’n baard wat alles dophou wat ek doen. Slegs die Trompie-boeke het my ’n sin van selfrespek besorg. Trompie was stout en dit was oukei. Die Trompie-boeke en ander soortgelyke ontspanningsjeugverhale was vir my ’n lig in ’n donker tonnel. Omdat ek as gevolg van Trompie besef het dat dit oukei was om stout te wees, het ek later in my lewe sommer baie stout geword. Natuurlik was Trompie se leuse altyd 'stout, maar nooit lelik stout nie'. Dis ’n middeweg wat nie net ek nie, maar ook vandag se jongmense maklik verloor."

Verdere studie en werk

Na matriek is François na die Universiteit van Stellenbosch. In 1991 word Nasionale Pers se DJ Opperman-beurs van R4 000 vir nagraadse studie in die letterkunde aan hom toegeken. Hy behaal sy MA-graad in 1992 in die Afrikaanse en Nederlandse letterkunde aan die Universiteit van Stellenbosch. Die onderwerp van sy M-tesis was Die begin in die kortverhaal. Die navorsing vir die tesis is deur sy skryfwerk beïnvloed, en dit het op sy beurt weer ’n invloed uitgeoefen op die manier waarop hy skryf.

Na universiteit was François kopieskrywer/proefleser/draaiboekskrywer by Sanlam. Dit was vir hom die ideale soort werk, aangesien hy met woorde kan werk én omdat hy slegs halfdag gewerk het, dan gimnasium toe kon gaan en daarna met sy “regte werk” kon voortgaan, vertel hy in ’n onderhoud. Hy hoef ook nie das en baadjie te gedra het nie, wat sy keuse van werk verseël het.

François se eerste skryfwerk was vir tydskrifte. Hy vertel self dat hy jare lank “grusame” Engelse kortverhale vir tydskrifte gestuur het – verhale wat hulle nie gou genoeg kon terugstuur nie. Totdat hy vir die grap ’n lighartige Afrikaanse verhaal aan Huisgenoot gestuur het en sy vriende se name daarin gebruik het. Dit is vir hom onmoontlik om tred te hou met sy tydskrifbydraes vir al wat ’n publikasie is – van Insig en De Kat tot VrouekeurHuisgenoot en Sarie. Talle van sy verhale is ook in versamelbundels opgeneem. François het baie van sy tydskrifverhale onder die skuilnaam Frans Bruwer geskryf. Hy was self ook twee jaar lank verhaleredakteur by Sarie en is ook een van die beoordelaars vir LitNet se skryfskole. Hy was ook die Afrikaanse redakteur van New Contrast en het die leesrubriekWoorde wat wip in die jeugbyvoegsel Jip behartig.

François voel dat die skryf van tydskrifverhale sy talent geslyp het vir sy eerste roman. In 1991 maak hy sy debuut as romanskrywer met Die nag het net een oog. En onmiddellik word hy raakgesien.
Die nag het net een oog word bekroon met die debuutprys in De Kat/Antenne/Sanlam se romanwedstryd. Dit word ook beskou as die eerste Gotiese riller in Afrikaans. Die aanhaling uit Dracula voor in die boek, “I’m glad you found your way in here, for I’m sure there is much that will interest you”, sou profeties wees, want deur die jare is daar baie in sy boeke wat verkennende lesers sou interesseer.

In Beeld van 22 November 2010 vertel François dat die raamwerk vir Die nag het net een oog klaar was, toe hy die aankondiging van die kompetisie gesien het en hy het besluit om die sprong te waag: "Toe ek die prys wen, was dit ’n teken dat hier tog vir my soort storie ’n plek is. Dis lekker om jou idees vrye teuels te kan gee. Dis nié ’n geval van 10% inspirasie en 90% perspirasie nie - skrywers kan in ruil vir hul gawe maar ’n bietjie moeite insit."

Die nag het net een oog speel af op ’n klein plattelandse dorpie, Botmasdorp. Terwyl Botmasdorp en sy inwoners hulle regmaak om die dorp se eeufees met groot fanfare en baie toesprake te vier, trek daar ’n geheimsinnige vreemdeling in ’n baie bouvallige kasarm van ’n huis in.

"Hierdie huis, met sy soel verrotting en yskoue gange, neem die plek in van die grukasteel van die klassieke grieselroman" – aldus Riana Scheepers in Insig van Oktober 1991. "Die leser is reeds deur die roman se proloog en voorafhoofstuk voorberei daarop dat hierdie naamlose vreemdeling die wraaknemer is wat ten doel het om die inwoners van hierdie dooierige plekkie een vir een dood te maak. Die verhaal is nie sonder swak plekke nie, maar Bloemhof hanteer en manipuleer die inligting waaroor beide die leser en die karakters beskik, so vernuftig dat die skrywer nooit sy leser verloor nie."

Tom Gouws (Die Kat, Februarie 1992) meen dat die verhaal van jou besit neem en dat die teks ’n belangrike gebeurtenis in Afrikaans is. “Gaan koop die boek, klim in jou doodkis en hiberneer tot Maandag. Weet net deurentyd: die nag het net een oog,” skryf Gouws.

François vertel dat hy met ’n riller gedebuteer het omdat hy van rillers hou weens hulle onvoorspelbaarheid. “Met ’n goeie riller is jy nie veronderstel om te weet wat volgende gaan gebeur nie. As ek die dag lus is vir iets voorspelbaar, lees ek ’n liefdesverhaal. My besluit om aanvanklik rillers te skryf, het my uitgedaag om kreatief te dink en my verbeelding buite die reëls te laat gaan.”

Amore Bekker, omroeper op RSG, het aan François genoem dat ’n rolprentvervaardiger in Amerika op soek is na ’n wetenskapsfiksierolprent. So teen die middel van 2017 lê François ’n draaiboekverwerking van Die nag het net een oog aan die maatskappy voor. Hy moes dit heeltemal verwerk na ’n wetenskapsfiksiefliek en in November 2017 is dit  aanvaar.

Hy vertel aan Laetitia Pople (Volksblad, 20 November 2017) dat dit só glad nie in sy verwysingsraamwerk was nie dat hy glad nie op daardie skaal gedink het nie. "Hier in Suid-Afrika moet jy iemand ken voordat jy ’n voet in die deur kry, of iemand ken wat iemand ken. En ek ken niemand nie! Dit was dus nooit ’n opsie nie."

Double echo wat gegrond is op Doodskoot, is sy enigste vollengte draaiboek wat verfilm is. Hy het ook voorstelle gemaak en bydraes gelewer vir flieks soos Pad na jou hart, Vir altyd en Vir die voëls. Hy het ook die romans wat op die flieks gebaseer is, geskryf. Een van sy kortverhale is al in ’n kortfliek verwerk, maar nog niks op so ’n groot skaal nie.

"Ek skryf die soort boeke wat nie sommer plaaslike verfilm sal word nie, want dit verg ’n goeie begroting, al kan ek natuurlik 'daai soort draaiboekstories' ook skryf as iemand sou vra," het hy skertsend teenoor Pople opgemerk.

Oor die verskil tussen romanskryf en draaiboekskryf vertel hy aan Pople: "Ek laat dit nou baie elementêr klink, maar jy dink maar net visueel. Ek skryf in elk geval visueel, so dis nie veel van ’n aanpassing nie. In boeke het jy baie meer dialoog en 'verduidelikings', dikwels onnodig, maar in ’n fliek wys jy wat aangaan."

Na Die nag het net een oog volg Die duiwel se tuin (1993) wat in die Kaapse voorstad Durbanville (waar die skrywer woon) afspeel. Marlene, ’n onderwyseres, en haar seun Deon vind ’n nuwe tuiste in die voorstad Evergreen. Hulle word betrek by ’n duiwelse komplot waar niks is soos dit op die oog af lyk nie. Die motto voor in die boek lui: “If the past isn’t, then the present isn’t.”

Riana Barnard (Volksblad, 1 November 1993) skryf dat die hoofstukke in ooreenstemming hiermee retrochronologies ingedeel is – die afstand tussen teks en leser krimp met elke hoofstuk van verlede tot hede sodat albei in die slotmoment sekondes aftel. “Die verhaal skuif as ’t ware oor die werklikheid. As bevestiging word dié motto in die slot herhaal.” Sy meen dat Bloemhof met Die duiwel se tuin vir ons taal ’n toekoms losgeskryf het. “Want as hierdie verhaal jou nie aan die lees kry en lees hou nie ... Meer nog: dit laat jou holrug loop lank nadat jy dit neergesit het. Dit is ’n boek dié wat die mite van die vervelige Afrikaanse Boek grusaam nekomdraai.”

Volgens Riana Scheepers (Die Burger, 31 Augustus 1993) bevestig Bloemhof met hierdie roman sy talent vir die makabere en eksotiese verhaaltema. “In die stowwerige moot van die Afrikaanse literatuur het ons nie net humor nodig nie, ons het ook rillings en spoke en hekse en satangs nodig. Tot dusver was Bloemhof die antwoord daarop.”

Vir Lucas Malan (Rapport, 29 Augustus 1993) het Bloemhof die vermoë het om "sterk visueel te skryf en dat hy ’n besondere slag het om tonele op hoogspanningsoomblikke te laat stol: ’n tegniek wat die goeie riller kenmerk. Die sikliese struktuur van Bloemhof se verhaal verhoog hierdie spanningselement verhoog."

Met Koue soen in 1994 sit François sy voorkeur vir die bose ondergrond voort. Dit was ’n finalis in De Kat/Sanlam/Collage se romanwedstryd van 1993. Hier word die grieselige verhaal van twee verstrengelde familiegeskiedenisse (van die Strydoms en die Rabies) vertel. Die subtitel van die boek – “die dood en tye van die Strydom-Rabies” – verwys vooruit na die bose vloek wat die matriarge van hierdie twee families in ’n oomblik van redelose woede kies om oor mekaar uit te spreek. Dié bose vloek word bindend vir hulle en hulle kinders, tot in die hoeveelste geslag.

Tom Gouws (Beeld, 26 September 1994) skryf: "Die leser volg dus in die ontvouing van dié geskiedenis die voltrekking van die vloek in hierdie twee families – hul lewe kry byna net reliëf ten opsigte van hul verwagte sterftes. In die sage wat volg, word die karakters verdwerg deur die groeiende, nou herkenbare gestalte van die Bose ...”

Barrie Hough skryf in Insig van September 1994 dat Bloemhof die tradisionele plaasroman op ’n veel meer subtiele wyse via die riller ontluister. “Bloemhof gebruik die konvensies van nie net die plaasroman nie, maar ook die konvensies van die riller, die sprokie en die satire sodat Koue soen ’n wonderlik styl-potpourri is wat van begin tot einde vermaak. Melodrama, tragedie en komedie word byvoorbeeld in een van die karakters se sterwensoomblikke uiters doeltreffend vermeng wanneer ’n mens aflei dat die moordwapen ’n orgaan van sonderlinge dimensies is. Koue soen is ’n roman wat die literêre konvensies van hoe die roman behoort te lyk, deurmekaarkrap en heerlik ondermyn. Dit is iets waaraan die literêre puris heel moontlik sal stik.”

In Bloedbroer (1995) bly moord, maar ook verraad en seks, die hooftemas. Dirk en Werner, twee seuns uit die kinderhuis, word gelyk deur die boer Dieter Marx aangeneem. Marx het reeds ’n dogter, maar nie ’n seun nie. Dirk is die rebel wat die sagter, byna kleurlose Werner gaandeweg onderwerp en hom en sy suster om die beurt seksueel verlei, in ’n meedoënlose driehoek. Werner verraai egter sy broer en Dirk word op aanklag van bedrog in die tronk opgeneem. Met sy vrylating het hy net een doel voor oë – om wraak te neem op Werner.

Volgens Phil du Plessis (Die Burger, 26 Julie 1997) is Bloemhof se karakterisering skerp en ken hy die kuns om ’n mens te laat ril – lekkerder as in ’n fliek.

Met Storieboek, wat in 1996 verskyn, bewys François dat ’n mens hom as skrywer nie in kategorieë kan indeel nie. Altus Saayman word groot in ’n familie wat anders is. Sy pa, ma, sussie en Altus self beskik oor die een of ander towerkrag. Altus se gawe is om woorde werklikheid te laat word. Sy sussie kan haarself telkens in die vreemdste vorme laat verander. Telkens word Altus deur sy ma daaraan herinner dat hulle anders is as ander mense en dat ’n mens versigtig moet wees vir diegene wat nie ook vreemde gawes het nie. Storieboek is Altus se leeftog om tot ’n vergelyk te kom met sy gawe van verbeelding.

Bertie du Plessis (Rapport, 27 Oktober 1996) is van mening dat Storieboek een van die heerlikste romans is wat hy in ’n lang tyd onder oë gehad het. Dit is ’n storie wat hom weggeneem het na ’n land waar verbeelding en fantasie hoogty vier. Die leser kry net plesier uit die lees van hierdie boek.

JP Smuts (Oor skrywers en boeke – RSG – 27 Oktober 1996) meen dat Storieboek ’n besliste poging van Bloemhof is om weg te beweeg van die wêreld van die riller. “Daar is ’n duidelike monstering van tegnieke wat tipies is van die meer ernstige roman, maar gelukkig het Bloemhof nie in hierdie proses sy vermoë tot verbeelding verloor nie. Hy slaag daarin om ’n werk te skryf wat op eerste vlak toeganklik is en dikwels hoogs vermaaklik, maar wat terselfdertyd méér bied as vermaak. [...] Met Storieboek het Bloemhof ’n boek geskryf soos daar nog nie voorheen in Afrikaans was nie. Dit bring verdere groei en ook vernuwing binne sy oeuvre en skep positiewe verwagtinge omtrent wat hierdie vrugbare skrywer vorentoe gaan lewer.”

In 1996 beweeg François weg van die volwasse leser deur boeke vir die jeug te begin skryf. Human & Rousseau het gevoel dat daar nie genoeg rillers vir die jeug in Afrikaans is nie en hom genader om aanvanklik twee sulke boeke te skryf. ’n Riller-reeks vir die jonger leser verskyn en agt titels is reeds gepubliseer, beginnende met Die vrou met die pers oog en DonkerwoudDie wit huis word bekroon met die eerste prys in Kagiso/FNB se Literêre Wedstryd. Die waterdingKamer 13Die speletjie en Hospitaaltyd word almal bekroon met die ATKV-Kinderboekprys vir 10–12-jariges. Hy kon hom met die opdrag van die uitgewers vereenselwig, aangesien hy as kind self daarna gesmag het om rillers te lees. “Soos die meeste kinders het ek daarvan gehou om te skrik, al dink ek nóú Hansie en Grietjie is ’n walglike verhaal. Dis moeiliker om ’n riller vir kinders te skryf, want jy durf nie verby ’n sekere punt beweeg nie. Jy kan byvoorbeeld nie die ou se kop laat afkap nie.” (Die Burger, 28 Mei 1997)

Hy skryf ook ’n klompie stories vir kinders wat deur Juta Uitgewers in hulle reekse gepubliseer word, asook skoolhandboeke.

In 1997 verskyn die omstrede Slinger-slinger by Tafelberg Uitgewers, waarvoor François die Sanlamprys vir Jeuglektuur in die beginnerskategorie ontvang. Dit vertel die verhaal van Stephan en Derek, twee vriende aan die einde van hulle graad 11-jaar, wat soos altyd saam vakansie gaan hou op Suikerbosstrand. Maar hierdie keer is dit anders: die twee ding vir die eerste keer in ’n fietsren mee en Stephan raak verlief op die pragtige, moederlose Lisa Stassen met die streng pa.

Marina le Roux (Die Burger, 28 Mei 1997) skryf dat dit ’n vreemde tussenin-vakansie vir die jongmense is – “slingerend tussen kindwees en volwassenheid en verwar deur die uiterstes van ambivalente emosies en konflikterende sosiale norme en sedes. [...] Die jongmense en veral die twee hoofkarakters word gekonfronteer met uitdagende ontwikkelingstake tydens ’n spanningsvolle rites de passage, waarvan die belangrikste miskien die ontwikkeling van seksuele identiteit is. Vir die eerste keer in ’n Afrikaanse jeugboek (sedert Maretha Maartens se ’n Pot vol winter) word daar openlik oor tienerseks geskryf, maar anders as in Maartens se boek, noem François alles by die naam. Dit is ’n eerlike, onthutsende, byderwetse jeugboek wat beslis gewild sal wees."

In 1998 lê die ATKV die boek aan 13–15-jariges voor om in aanmerking te kom vir die ATKV-Kinderboekprys vir daardie ouderdom. Dit het ’n storm ontketen omdat ouers geglo het dat die boek nie geskik is vir kinders van daardie ouderdom nie. Na die omstredenheid het Tafelberg Uitgewers die boek onttrek van die leeslys vir die kinderboekprys.

François self was ontsteld dat sy boek aan laerskoolleerlinge voorgelê is vir beoordeling, omdat hy dit beslis nie vir daardie ouderdomsgroep geskryf het nie. “Ek probeer relevant skryf vir sewentien- en agtienjariges. My rol is nie om aan hulle ’n ideaal voor te hou nie, maar om my verhale so lewensgetrou moontlik te maak sodat lesers hulle daarmee kan vereenselwig.” (Beeld, 3 September 1998)

Hy stem nie saam dat ouer tieners net boeke vir volwassenes lees nie, maar besef hulle doen dit waarskynlik as hulle meen die trant van die jeugboeke is pedanties of neerbuigend. “Ouers voel ongemaklik as hul kinders meer van die lewe weet as wat hulle op dieselfde ouderdom geweet het. My oogmerk is om jong mense te verseker hulle is nie die enigste wat met dié probleme worstel nie, eerder as om dit te laat lyk asof oplossings maklik is.”

Van die ouers en die tieners wat Slinger-slinger gelees het, het egter gemeen dat die storie baie realisties uitgebeeld is en dat dit is hoe en waaroor tieners praat.

Met Mooidraai Basuin in 1997 kom François weer eens vorendag met iets heeltemal nuut, maar steeds met sy kenmerkende styl wat dit volgens Herman Wasserman (Die Burger, 28 Mei 1997) aanklank sal laat vind onder sowel lesers wat net afleiding soek as diegene wat oop is vir intelligente kommentaar. "Dit is in die formaat van ’n populêre, effens outydse tydskrif en bevat ’n aantal verhale wat hoofsaaklik op ’n plattelandse dorpie afspeel. Maar die verhale is deel van ’n collage bydraes wat ’n mens gewoonlik in ’n tydskrif sou vind – grapstrokies, wedstryde, sterrevoorspellings en selfs ’n fotoverhaal. Dit lees dus soos ’n strooitydskrif, vol skindernuus en pret, maar die aweregsheid wat ’n kenmerk van Bloemhof se rillers is, is ook hier aan die werk. Binne die oënskynlike ligte gegewe word met behulp van slim humor en veral woordspelings gesatiriseer, gespot en kommentaar gelewer.”

Nagbesoeker (1997) het getoon dat François nog nie vergeet het hoe om ’n suksesvolle riller te skryf nie. Twee jong meisies word op Disabaai vermoor en een se suster, Estelle, wat ’n opkomende model is, kom huis toe om haar suster te begrawe. Sy raak verlief op Alan, die pragtige jong man wat saam met sy ma bly. Haar skoolkys, ’n valerige fotograaf, is ook daar vir die begrafnis. Die derde man in die storie is ’n verwarde skoolseun wat adolessensie pynlik ervaar. ’n Derde moord is onafwendbaar – die vraag is net wanneer, wie en wie die moordenaar is.

Gretel Wybenga (Beeld, 24 November 1997) skryf as volg oor Nagbesoeker: "Die outeur flankeer ook hier met allerlei postmoderne idees: Die verteller betrek die leser in die teks: daar word geïmpliseer dat die werklike lewe van ’n doodgewone mens voor hy dood is tot legende omgetoor word, dus gefiksionaliseer word.”

Hilda Grobler (Vrydag, 31 Oktober 1997) meen dat Nagbesoeker weer eens bevestig dat Bloemhof ’n besonder begaafde storieverteller is.

In 1998 kom François weer met ’n nuutjie vorendag: Hostis (Latyn vir “vyand”) word gepubliseer saam met ’n CD met oorspronklike musiek en ’n klankbaan deur die skrywer self. Dit vertel die storie van ’n driehoeksverhouding waar twee mans dieselfde vrou bemin. François neem die basiese gegewe en transponeer dit telkens na ’n ander historiese tyd: Parys voor die Franse revolusie, Praag in die begin van die 19de eeu, Afrika in die 20ste eeu.

HP van Coller skryf in Volksblad van 8 Maart 1999 dat hoewel die karakters telkens van identiteit verander, iets van ’n patroonmatige gedetermineerdheid behoue bly: “Dis nie net asof die karakters en hul drange deur al hul historiese transformasie lewend bly nie, maar dat dit gevoed word deur die langdurige wraak van die oorspronklike bedroëne. Dit is nie ’n blote foefie nie, maar ’n eksperiment wat getuig van ’n kreatiewe gees waarvoor die Afrikaanse literatuur dankbaar kan wees."

Met Klipgooi (1999) gebruik François volgens Cas van Rensburg (Beeld, 8 November 1999) dieselfde tegniek as wat William Faulkner in As I lay dying gebruik het. "In Faulkner se boek vertel vyftien karakters die storie van ’n vloed en ’n brand soos elkeen dit ervaar het, terwyl ’n vrou op sterwe lê. In Klipgooi bring veertien karakters op die dorp Klipgooi elkeen deur sy of haar ervaring van die gebeure van Vrydag 19 Augustus 1983 tot Sondag die 21ste ’n stukkie van die legkaart om ’n verhaal te voltooi met ’n heerlik onverwagte einde," aldus Van Rensburg.

François se volgende jeugboek, Die dae toe ek Elvis was, word in 2000 gepubliseer. Die bekendstelling van Elvis by die KKNK in 2000 het saamgeval met ’n rockvertoning deur Jacques du Preez van die TV-program Geraas. Dit vertel die verhaal van CJ wat twee passies in die lewe het: Elvis Presley en Charmaine. Hy het ook ’n ma wat vir hom meer as een keer ’n verleentheid is, maar wat hy ook met passie verdedig as dit moet. Dit is ook ’n riller met ’n reeksmoordenaar wat sy verskyning maak.

Volgens Barrie Hough (Rapport, 29 Oktober 2000) is dit François se "beste jeugboek tot op daardie stadium. Hy kan in tieners se koppe inklim en met hulle kommunikeer en hulle slang gebruik sonder dat dit gedwonge voorkom." Vir Cas van Rensburg (Volksblad, 21 Augustus 2000) was dit ’n ontstellende boek wat diep sny. 

Die dae toe ek Elvis was word in 2005 en 2006 herdruk. François het die boek tot ’n verhoogteks verwerk wat in 2008 by die Suidoosterfees opgevoer is met Marthinus Basson as regisseur en baie goed deur resensente ontvang is.

Met die publikasie van ’n Tweede asem vir Jan A in 2001 skryf Fanie Olivier (Beeld, 18 Maart 2002) dat dit, nes van François se ander boeke, getipeer word deur gewone mense wat afgryslike dinge ervaar wanneer hulle gekonfronteer word met gewone dinge wat verkeerd loop. “Daarna loop hulle dan nog verder die verskrikking van die buitengewone of bonatuurlike op die lyf. En dit alles in goeie, stewige Afrikaans wat wéét dat sukses nie gemeet word aan die gewaande voorskriftelikheid rondom populêre of ‘omgangstaal’ nie. Ook daarvoor moet Afrikaans vir François Bloemhof dankbaar wees.” 

’n Tweede asem vir Jan A vertel die storie van die suksesvolle versekeringsmous Jan Ackerman – ’n gesinsman, lief vir sy vrou, Maret, en sy tienerseun en dogter. Een oggend terwyl hy draf, word hy deur ’n rooikopvrou in ’n rooi vuurwa “des moers” getrap. Hy beland in die hospitaal en na die ongeluk begin die krake in die ordelikheid van die Ackerman-gesin wys.

Volgens Mathilda Smith (Volksblad, 31 Desember 2001) skryf Bloemhof ’n verhaal wat vrae vra en nie antwoorde gee nie. "Die verhaal is kompleks en laat die leser wonder ... waar alles begin en eindig. Of waar jy dink alles begin of eindig. [...] Ons het hier aksie en seks, maar ook ’n diep intellektuele verhaal wat op verskillende vlakke gelees kan word sodat Jan en alleman dit kan geniet, maar wat ook die intellektueel en die ingewyde letterkundige diep nadenkend laat.”

Op ’n vraag van Francois Smith (Beeld, 14 Desember 2001) of hy met Jan A ’n doelbewuste balans tussen spanningsverhaal en letterkunde wou bereik, antwoord hy: “Hoe kan ’n Afrikaanse spanningskrywer ooit ’n ernstige skrywer wil wees ... Ek weet dis nie ’n gewilde siening nie, maar ek het nog altyd gedink goeie spanningsverhale ís letterkunde. Net omdat iets jou kan meevoer, beteken nie daar’s fout daarmee nie. Aan die ander kant, as ons Afrikaans is en iets geniet, kan dit mos nie ‘goed’ wees nie ... Ja, ek is ernstig oor my skryfwerk, want ek kry nie end daarmee nie – ek verstaan waar die vooroordeel vandaan kom. Daar was al soveel vrot rillerflieks dat die genre ’n slegte naam gekry het.”

François vertel aan Sarie: "Die karakterisering in hierdie roman moes sterker wees as in my ander romans aangesien die boek handel oor hoe ’n man se persoonlikheid deur eksterne faktore gemanipuleer word en dat as die lesers nie in hom as mens glo nie, dit hulle nie gaan traak wat van hom geword het nie."

Oor die seks in die verhaal vertel François dat hy nog nooit in sy boeke van seks weggeskram het nie – as hy gevoel het dit is nodig. “Seks is deel van die lewe, dis trouens die begin daarvan as ek mooi onthou. As die storie vir my sê dit moet in, dan moet dit. Ja, dis ’n rowwe boek, maar mans het meer as net ’n verbygaande belangstelling in seks. Van die twee mans in die boek is die een amper veertig en die ander ’n tienerseun – veral dié twee kategorieë het ’n ding oor die groot S, en  as jy oor hulle wil skryf en daardie aspek vermy, gaan jy nooit driedimensionele karakters geskep kry nie.” (Sarie, 23 Januarie 2002)

In 2005 is François die wenner van die Goue Sanlam-prys vir Jeuglektuur vir sy boek Nie vir kinders nie. Dit vertel die verhaal van Tim  Marais, ’n seun op die vooraand van matriek, wat met dwelms en sekswerk deurmekaar raak. Oor waar hy die idee vir die storie gekry het, antwoord hy dat hy net oplet na wat om hom aangaan. “'Die oudste beroep ter wêreld’ gaan van krag tot krag – en sekswerkers raak al hoe jonger. Buitendien is dit ’n verouderde siening dat net meisies in die beroep beland. Ek dink nie dat dit ’n skokkende boek is nie, maar dit kan vir party mense skokkend wees omdat die onderwerp in ’n fiktiewe werk gehanteer word en nie in ’n maatskaplike verslag nie. En dat ek mét tieners praat en nie net óór hulle nie.” (Volksblad, 16 September 2005)

Willemien Marais (Volksblad, 21 November 2005) beskou Bloemhof as ’n ervare skrywer wat moeiteloos skryf. Die leser sit nooit met die gevoel dat hy “probeer” om vir tieners te skryf nie. “Dit is ’n boeiende verhaal waarvan die gegewe – dié van ’n tiener as manlike prostituut – beslis ’n nuwe vir Afrikaans is.”
Op ’n vraag van Arnold Vermaak (Die Burger, 4 Augustus 2005) oor die suiwer taalgebruik in Nie vir kinders nie sê François dat dit ’n cliché is dat as jy ’n boek vir tieners skryf, elke vyfde woord ’n Engelse een moet wees. “Dis ’n lui gewoonte en hoe meer skrywers dié maklike uitweg kies, hoe minder van ’n styl is dit. Enigeen kan dit doen. Te veel vloekwoorde ook – voordat jy jou kom kry, probeer jy te hard.”

François glo dat jeugkarakters in boeke moet doen en dink wat vandag se tieners doen en dink. “Nie alle skrywers gaan kans sien daarvoor nie – mens kan bang wees dat ander volwassenes sleg gaan dink van jou as jy reguit praat, maar die jeugboek kan nie meer die utopie wees waarin die werklikheid geïgnoreer word nie. Die dae toe intrige bestaan het uit kleilat gooi, poetse bak en perskes in die dominees se agterplaas steel, is verby. Trompie en Saartjie is nou ’n ou omie en tannie – lekker, maar vir doerie tyd. ’n Geloofwaardige uitbeelding van jongmense se leefwêreld is belangrik.”

Vanaf 2002 is François ook verantwoordelik vir die eerste prenteverhaal in Afrikaans wat met die vertaalde Tintin- en Asterix-reekse kan meeding. Hy skryf die teks van die Agent Snoet-reeks en Alistair Ackerman is verantwoordelik vir die illustrasies in hierdie verhale oor Agent Snoet en sy troeteldier Felino, die Siamese kat. Felino is eintlik die slim een sonder wie se hulp die arme Agent Snoet nie kan klaarkom nie. Die eerste titel is Agent Snoet en die botterdiamant, die tweede Agent Snoet en die kattekwaad en die derde Agent Snoet en die hondelewe. Vir die eerste een het François ’n CP Hoogenhout-vermelding ontvang. In 2010 volg Agent Snoet en die Groen Genugtig en in 2016 Agent Snoet en die windlawaai. In 2018 is die vyf titels in ’n omnibus uitgegee.

Oor die omnibus van Agent Snoet (2018) vertel François aan Laetitia Pople (Volksblad, 4 Junie 2018): "Dit laat jou spin van plesier. Die vyf só saam verteenwoordig jare en jare se dink en werk, hoewel ek en die kunstenaar Alistair Ackermann darem tussendeur lang blaaskanse gevat het. Dis goed om die omnibus te kan oopmaak en nog só baie te hou van wat ek daar sien!"

Oor die ontstaan van Agent Snoet en Felino: "Ek was nog altyd dol oor strokies en kon skaars glo daar was nog nie so iets in Afrikaans nie. Dit was dus my plig én plesier om vir on lesers so iets in ons eie taal te gee. Natuurlik is dit ook baie opwindend om beelde in jou kop so te sien vorm kry, en selfs beter was wat jy verwag het.

"Dit spreek tot die kind in my. Daar is beslis genoeg aksie en  geheime en humor om enige jong leser te vermaak, maar ek het geskryf wat ék graag op ’n boekrak sou wou sien toe ek jonger was. En ja, ouer lesers mag ook maar daarvan hou. Dis sommer bog, hierdie ding dat ouer lesers net ernstig moet wees." 

Oor die samewerking tussen hom en Alistair Ackermann verduidelik François aan Pople hoe dit werk: "Ek ontwikkel die stories en deel dit in ’n paar raampies per bladsy op: Wat gebeur, wie sê wat, ensovoorts. Met die eerste boek was ek nogal rigied dat dit presies moes werk soos ek dit uitgelê het, maar toe kon ek al sien hoe Alistair met klein besonderhede groot waarde toevoeg. Ons het teen die tweede boek al só eenders begin redeneer, en sy idees was só goed, dat ek hom al meer self wou laat interpreteer. Ek probeer nou aan een ding dink waaroor ons verskil het, en kan nie!"

François het ’n besondere liefde vir katte. So dit was dus nie snaaks dat hy ’n strokiesprent met ’n kat in die hoofrol en nog ander katte in kleiner rolle geskep het nie. Hy verduidelik aan Laetitia Pople hierdie hele "kat-ding": "Ek het in daardie stadium ’n kat met die naam Felino gehad, afgelei van die Engelse woord feline. As jy in jou eie huis gebuk gaan onder ’n Siamese kat se nukke en grille, hoef jy nie ver te soek na ’n eksentrieke, baasspelerige karakter vir jou speurstrokie nie. Ek het bloot vir Alistair foto's van die kat gegee waarop die kat se voorkoms gegrond is. Dit het meer dinkwerk geverg om te besluit hoe Agent Snoet moet lyk."

Oor die menslik eienskappe wat hy aan die katte in die strokie gegee het, vertel François aan Pole dat dit vir hom humoristies is om dit te doen en in die tweede plek is elke persoon wat katte het, bewus daarvan dat dit eintlik die kat is wat sy baas besit. "En katte het duur smaak: hulle sal altyd op die duurste tapyt opgooi. My vier katte voer beslis lang gesprekke met my en dis maar goed dat ek te dom is om dit te verstaan."

Felino is ook nie baie beïndruk met Agent Snoet se speurvernuf nie, bloot omdat mense nie kan kompeteer met ’n Siamese kat se intellek nie.

In 2011 is Agent Snoet en die hondelewe vir die verhoog verwerk. Dit was die eerste aksie-musiekspel in Afrikaans en het die land vol getoer. Die rol van Agent Snoet is vertolk deur Danie Putter en Eloise Clasen was sy speurkat Felino. Die regisseur was Lizz Meiring.

Hy vertel dat hy sy boeke vir jonger kinders vir homself skryf, toe hy daardie ouderdom was. “Dit is die boeke wat ek graag sou wou lees. Hou ouer ’n mens word, hoe moeiliker is dit om jou in die skoene van ’n kind te verplaas. Gelukkig is daar mense soos redakteurs by die uitgewery wat gou vir jou sê wanneer iets nie werk nie.”

Die eerste vrouespeurder-in-’n-boek, sersant Alma van der Pool, maak haar opwagting in Spinnerak (2006).  Hier is sy op die spoor van ’n reeksmoordenaar wat vroue teiken. Vir Eduan Maggo (Die Burger, 29 Januarie 2007) word die eeue-oue stryd tussen kwaad en goed in Spinnerak voortgesit, maar dit beteken nie dat die goeie altyd so goed is nie en die bose dalk ook nie so sleg nie. "En juis dié dinamiek dra by tot die realisme van die verhaal en sorg vir daardie ekstra tikkie spanning."

In 2007 is Alma van der Pool terug in Jagseisoen, waarin sy die saak van ontvoerde hoërskoolleerlinge moet oplos. Haar persoonlike lewe as ’n geskeide vrou en enkelouer maak egter inbreuk op die saak en kompliseer haar taak.

Hy het ’n vrou as sy speurder gekies omdat hy wou afwyk van die gewone en alledaagse patroon van ’n sterk manlike speurder. "Die wêreld van die speurder is plaaslik beskou as die terrein van die man, sodat dit al ’n seksistiese cliché geword het. Alma van der Pool het nie beperkinge gehad nie. Ek glo ’n vrou kan basies dieselfde dinge as ’n man doen, met die voordeel dat sy dalk onderskat word, ook deur manlike kollegas.

"Mense is geneig om vroue te onderskat, ook in die polisiediens. Maar ek het my drie boeke in die reeks darem ook nie as ’n feministiese beweging gesien nie – dis ’n feminis se plek om so iets te skryf. Dit was net lekker om vooropvattings op meer as een front reg te stel, en die groot voordeel was dat dit ’n nuwe terrein was en ek doen wat ek wou," vertel François aan Org Potgieter (Die Burger, 13 Oktober 2012).

Pieter Schuurman (Volksblad, 31 Januarie 2008) beskou Jagseisoen as ’n heerlike boek vir enigiemand op soek na vermaak en meen dat Bloemhof vir oorgenoeg opwinding, aksie en drama sorg. Volgens Jaybee Roux (Beeld, 13 Mei 2008) is die storie boeiend en merendeels oortuigend geskryf, terwyl Bloemhof se gebruik van die taal vars en raak is en eerder gemik is op die gewone leser en nie op die taalkenners nie.

Met Jagseisoen word dit weer bevestig hoe Bloemhof met sy lesers se koppe smous. Hy slaag baie goed daarin om die spanning geleidelik te laat opbou soos die geheime ontvou, skryf Fanie Viljoen (LitNet). Vir Viljoen is dit weer eens ’n bewys dat François een van ons uitstaande spanningskrywers is.

 In 2009 is Alma van der Pool weer op die toneel in Harde woorde, waar sy ingeroep word deur die enigste manlike skrywer van Afrikaanse liefdesverhale, Cor Esterhuyse, om ’n reeks sinistere gebeurtenisse te ondersoek. Stoffel Cilliers (Beeld, 12 mei 2009) het gesukkel om hierdie roman neer te sit aangesien dit "oorspronklik-gekonsipieerd en knap-gestruktureerd" is. Die leser kom ook onder die indruk van die moeite wat die skrywer gedoen het met die beplanning van die verhaallyn.

Vir Aardklop in 2006 slaan hy sy hand die eerste keer aan ’n kabaret. Dis getitel Die wêreld wil weet en het as tema werklikheidstelevisie en die prys van roem, asook die verbygaande aard daarvan. François self is nie ’n kyker van dié tipe televisie nie, maar die feit dat party mense enigiets sal doen en sal prysgee om kitsroem te verwerf, interesseer hom. Hierdie produksie voldoen volgens hom aan die klassieke vereistes van ’n kabaret deurdat dit nie net ’n string liedjies is nie. Hy stem saam met die outydse skeppers van kabaret dat jy kommentaar moet lewer, skerpsinnig moet wees en moet satiriseer, en dat jy mense moet laat dink. “Jy kan nie net ’n rokerige verhoog hê, vir die  vrou ’n hardebolkeil gee en haar vra om hees te sing, en dan het jy ’n kabaret nie.” (Beeld, 28 September 2006)

Hy het self die liedjies geskryf en Hennie en Maria van der Merwe van Wellington het die notering gedoen nadat François dit vir hulle gesing het. Hy was glad nie betrokke by die regie en produksie van die kabaret nie en het alles in die hande gelaat van Gaerin Hauptfleisch, die regisseur, en die spelers.

In 2008 word die eerste boek in Die Rooi Luiperd-reeks gepubliseer. Dit is ’n huldeblyk aan die 100ste herdenking van Ian Fleming, die skrywer van die James Bond-reeks. Hy probeer ’n Afrikaanse James Bond skep. Die Rooi Luiperd, die geheime agent, is dood en hy was deel van die Groot Vyf, die top-agente in Suid-Afrika se eie CIA. Hulle kies dus twee agente om die raaisel van die Rooi Luiperd op te los. Die tweede in hierdie reeks, Afspraak in Venesië, word in 2009 gepubliseer. Verdere titels in hierdie reeks is Die genesis-faktor (2010) en Helse manier van koebaai sê (2011).

Enkele uitsprake deur resensente oor Die Rooi Luiperd-reeks is as volg:

  • "Dit is ’n Bloemhof-boek dié en die aksie verskuif blitsig van eetsaal na operasiesaal, van motorboot na helikopter, van spreekkamer na hotelkamer. Die skrywer, ’n stilis by uitstek, wissel gemaklik van lang, vloeiende na kort, dramatiese sinne. Al het Bloemhof met hierdie roman (Afspraak in Venesië) swak weggespring, het hy danksy sy ervaring en veelsydigheid die wenpaal met ’n knap eindpoging gehaal." (Stoffel Cilliers, Beeld, 5 Oktober 2009)
  • "Wat die boek (Die Genesis-faktor) veral lesenswaardig maak, is om te ervaar hoe maklik die menslike psige die slagveld kan word van bose magte wat geen norme of grense eerbiedig nie. Dit gee aan hierdie opwindende Rooi Luiperd-boek, wat aan al die gewone spanningsverhaalvereistes voldoen, ’n verrassend nuwe dimensie." (Stoffel Cilliers, Volksblad, 13 November 2010)
  • Al is die boek (Helse manier van koebaai sê) deel van ’n reeks, staan hy sterk genoeg op sy eie vir diegene wat nie die voriges gelees het nie. En lesers wat nou vir die eerste keer met die Rooi Luiperd kennis maak, kry dalk net lus vir dié boek se voorlopers. Soos Koos Kombuis sê: 'Dis blerrie goeie entertainment!'" (Moira Richards, Rapport, 20 November 2011)

In 2010 verskyn Die onbekendes by LAPA Uitgewers. Hierdie is egter nie François Bloemhof se gewone misdaadriller nie, maar dit behoort eerder in die "newelwêreld tussen sielkundige riller en ware gruverhaal", soos Dirk Jordaan dit beskryf in Beeld van 26 April 2010.

Die onbekendes vertel die storie van Louise wat ’n joernalis is. Haar lewe is goed georganiseer, maar haar lewe het ook ’n donker kant. En dan begin haar wêreld rondom haar ineenstort.

Dirk Jordaan beskryf dit verder: "Dit is ’n verhaal deur ’n skitterende storieverteller, gemik op volwassenes, oor die stelselmatige sielkundige aftakeling van ’n jong vrou. ’n Verhaal oor seksuele ontrouheid, vrees en die mens se kapasiteit vir geweld, maar ook vir oorlewing. Genoeg gesê. Meer durf ons nie verklap nie. Maar weet dit: Moenie Die onbekendes lees vir 'ont'-spanning nie!"

In Volksblad van 19 Junie 2010 sluit Stoffel Cilliers sy resensie as volg af: "In watter wêreld François Bloemhof hierdie werklik knap geskrewe spanningsroman ook al gaan haal het, dit kan gerus ontvang word as een van sy voortreflikstes."

François slaag daarin om die een uitstekende roman na die ander te skryf. In 2013 word Moord in die beloofde land by Human & Rousseau gepubliseer. Wat vir Riette Rust (LitNet) bygebly het, is die "diggeweefde storielyn". "Nes jy dink jy het al die drade bymekaar, is daar nog (skokkende) verrassings."

Die agtergrond van die verhaal is die 20 jaar tussen die 1970's en die 1990's. Die Smit-gesin is die middelpunt van die verhaal. Die pa is ’n mediese dokter, die ma ’n huisvrou en daar is ook twee seuns. Die een seun is Samuel, die hoofkarakter, en sy seksuele ontwaking en geestelike volwassewording word deernisvol geteken. Hy begin later obsessioneel in die skermoordenaar, Marlene Lehnberg, belangstel en só word sy deel van Samuel se seksuele fantasieë.

Die skrywer slaag goed daarin om die agtergrond van die 1980's en 1990's te herskep en die leser met nostalgie te vervul, skryf Riette Rust. "Dit was die tyd van inryteaters, TV-reekse soos Vyfster, skouerkussings, Phil Collins se St Elmo's fire. Maar ook van afgryslike rassisme en moord (op die grens). Moord in die beloofde land is ’n spanningsverhaal en familiesage met genoeg elemente van die tipiese gruwelverhaal. Meisies word summier afgemaai. Een se hand word elders opgetel. En ’n gesig word oopgekloof tot die agtertande sigbaar is. Sjoe! Wie’s hiervoor verantwoordelik? Die antwoord is nie een wat maklik voorspel kan word nie ... (...)

"Die bose magte, oftewel die pikswart ondertoon wat heeltyd onderliggend is, sorg vir ’n surrealistiese kinkel waarvan Samuel teen wil en dank deel word. Dis verrassend en lekker om te lees. Trouens, Moord in die beloofde land is ’n boek wat jy in een sit sal wil deurlees. En moontlik sal wil herlees. Maar - as jy die roman wil aanskaf, moet jy nie sensitief wees vir geweldtonele of vir kokende seks nie."

Landbouweekblad (9 Augustus 2013) wou by François weet wat die grootste uitdaging vir hom was met die skryf van Moord in die beloofde land. Dit was al die navorsing wat hy moes doen aangesien die boek vanaf 1973 tot 1994 afspeel. "Die probleem is dat min skrywers wat ’n klomp navorsing doen, die versoeking kan weerstaan om álles in te sit ... Dan lê al die gegewens soos ’n berg in die pad van die arme storie. Ek wou seker maak die gebeure bly op die voorgrond en al daardie interessante feite verryk dit, maar verdring dit nie. Verder, omdat dit nie net ’n spanningsverhaal is nie, maar ook ’n familiesage met die Suid-Afrika van soveel jare gelede as agtergrond, moes ek seker maak daar is ’n balans tussen al die elemente."

Ook Johan Smith was beïndruk met Moord in die beloofde land (Rapport, 28 Julie 2013). Dit lees maklik en vinnig, maar hy sal dit nie vir kinders aanbeveel nie, net vir volwassenes aangesien daar heelwat sekstonele en growwe taalgebruik is.

"Die titel van die boek laat ’n mens dink aan ’n politieke drama. Gelukkig is dit nie, maar wat in hierdie beloofde land gebeur, is veel meer as moord en het veel meer om die lyf ..."

In 2014 publiseer Human & Rousseau Die vierde stem. Die roman draai rondom ’n paar weke in die lewe van vier karakters, naamlik Annemi, ’n kantoorwerker; Manrich, ’n manipulerende sielkundige; die naamlose skrywer, maar wat later een word met die skrywer van die roman en dan die geheimsinnige vierde stem.

Vir Louise Ferreira (Beeld, 16 Februarie 2015) het Bloemhof hier misgetas. "Die idee agter die roman, vermoed ek, is om die menslike bewussyn – en die onderbewussyn se donker geheime – te verken. Daar is egter soveel selfvoldane verbale masturbasie dat hierdie belowende premis verlore gaan."

In Rapport (25 Januarie 2015) skryf Herman Lategan dat daar niks verkeerd is met die skrywer se verbeelding of sy vermoë om intrige te skep nie. "Dit is net jammer dat die styl en timbre van die woorde soos ’n pap hart sonder gô en pê klop. Tyd vir sokkies optrek."

François begewe hom in ’n heel ander genre toe hy in 2013 die draaiboek van die fliek Pad na jou hart (met Ivan Botha en Donnalee Roberts) in ’n roman omskep het. Vir hom was dit ’n groot uitdaging, erken hy aan Karin Burger (Rapport, 10 November 2013). "Dit gebeur min genoeg dat daar dieselfde fliek én boek is, nou het ons dit boonop andersom gemaak deur van ’n draaiboek ’n boek te maak. Vir my was die lekkerte daarvan dat ek self kon besluit wat die karakters dink. Die draaiboek was die riglyn, maar ek kon uitbrei en byvoeg."

In 2015 het François dieselfde met Vir altyd gedoen en het JB Roux geskryf dat daar vir François ’n "blinknuwe toekoms as liefdesverhaalskrywer voorlê." (Rapport, 10 Januarie 2016)

Ook Dewald Koen (Volksblad, 2 November 2015) was gaande oor Vir altyd. "Net soos in Pad na jou hart slaag Bloemhof daarin om die slot so onvoorspelbaar as moontlik te laat, wat die leser tot en met die laaste sin boei. Vir altyd is ongetwyfeld een van die mees opwindende liefdesromans wat ek in ’n wyle gelees het."

François se volgende spanningsverhaal is Doodskoot wat in 2016 by Penguin verskyn. Dit is sy 24ste roman vir volwassenes en vertel die storie van Paul wat op die plaas Welverdiend van Bernard Ackerman naby Riebeek-Kasteel beland en betrek word by die familie-intriges. Lani, Bernard se jong dogter, word ontvoer en Paul en Michelle, Bernard se vriendin, (wat in ’n seksuele verhouding met Paul betrokke is) moet die losprys betaal.

François vertel aan Org Potgieter op LitNet meer oor Doodskoot: "Dit is in die styl van die film noir van die 1940's en vyftigerjare geskryf is. Daar is ’n held met probleme en ’n vrou met baie planne wat net tot verdriet kan lei – en die spanning loop op. Anders as daardie outydse flieks, speel dit plaaslik af, op Riebeek-Kasteel, met moderne karakters en situasies wat hedendaagse eise aan hulle stel. Die mense kry swaar, maar hulle wou mos!"

Riaan Grobler (Beeld, 26 September 2016) kon die ontknoping aan die einde glad nie voorsien nie. "Trouens, ek was oortuig ek weet wie die uiteindelike skuldige is, maar Bloemhof het sy strik goed gestel. Sy skryfstyl is gemaklik – soveel so dat ek in ’n stadium gewonder het of dit nie te gemaklik is nie. Maar hoe verder ’n mens lees en meer daaraan gewoond raak, hoe lekkerder val sy toon en styl op die oog."

Daar was ’n paar goedjies in die verhaal wat vir Grobler gepla het, maar dit doen nie afbreuk aan die feit dat Doodskoot lekker lees nie – "dit bied meer as genoeg vir ’n genotvolle en bevredigende leeservaring."

Vir Deborah Steinmair (Rapport van 16 Oktober 2016) is Doodskoot ’n storie wat die leser vervul met dodelike leesgenot. "Die leser word verplaas soos in ’n ou moewie; begogel, verlei, verlok, ontnugter en enduit geboei."

Francois gesels in 2016 met Naomi Meyer op LitNet oor sy verwerking van die draaiboek van Vir die voëls.

Die film Vir die voëls is gegrond op ’n kortverhaal, "Slim vang sy baas" wat Irma Humpel geskryf het vir ’n leserswedstryd waarin gesoek is na ’n draaiboek om die 100ste bestaansjaar van Huisgenoot te vier. Die storie gaan oor Irma en Sampie de Klerk van Newcastle se liefdesverhaal.

Hierna was dit François se beurt om die storie nog verder te verwerk tot ’n roman. Hy vertel aan Naomi Meyer op LitNet dat hy toe telefoontjie gespeel het: "Een van die redes waarom ek betrokke wou wees, is omdat die storie reeds een maal verwerk is, en toe kon ek dit verder verwerk. So iets sal seker vir enige skrywer interessant wees, veral as dit ’n sterk storie was om mee te begin. Soos met telefoontjie speel, verander die storie elke keer as daar nog ’n verteller bykom. Nóg my weergawe nóg die filmmakers s’n is 'die volle waarheid' en ek skat ek het die meeste van almal gejok ..."

Hy het nie probeer om naby aan die werklikheid te bly nie en het in die voorwoord genoem dat "verbeelding en vryheid met die karakterisering ’n groot rol gespeel het. Die storie het in my kop anders vorm gekry as hoe situasies regtig destyds uitgespeel het; dit is noodwendig so. Ek het beslis ook ander woorde in die mense se monde én ander gedagtes en oorwegings in hulle koppe geplaas as wat regtig by hulle opgekom het. Ek het eers met Irma de Klerk kontak gemaak nadat die manuskrip rofweg klaar was, want ek was bang sy beïnvloed my interpretasie van die karakter as ek vroeër met haar praat. Toe gesels ons so lekker dat ons nou nog gesels!"

In haar onderhoud met François noem Naomi Meyer dat François se eerste sin van die roman ("Elke mens is eintlik ’n ry mense. ’n Klomp wat agter jou aan tou: vooraan is die jy van hier en nou, en dan al die ander, jonger jye wat jou tot hier gebring het.") haar laat dink het aan babushka-poppe wat hy uitmekaar gehaal het en na elke een gekyk het. Sy wou weet wat hy gesien het. "Hoe meer fasette hoe dieper jy daarop ingaan. ’n Mens kan dieselfde sê van die storie wat Irma na Huisgenoot gestuur het, waarmee sy die kompetisie gewen het wat tot die rolprent aanleiding gegee het. Dit was reeds ’n opsomming, en dus ’n interpretasie van die werklike gebeure, wat ander mense op ander maniere sal onthou. Toe kom daar ’n draaiboekskrywer by, en later was daar drie van hulle, en uiteindelik is die negende weergawe van die draaiboek verfilm. Daar is lae op lae in die storie, nes daar is in ons almal se lewens, maar waarby ek in elke stadium wou uitkom, is wat in die karakters se koppe aangaan. Dis natuurlik een van die voordele van ’n roman – ’n rolprent wen veld as dit kom by beelde en gepaardgaande musiek, maar ek kon sterker vorm gee aan karakters se persoonlikhede. Mense verander ook natuurlik na aanleiding van wat met hulle gebeur; in die boek gebeur daar baie dinge met Irma en Sampie wat hulle help vorm."

Oor die titel verduidelik François aan Meyer dat hy dit in die boek anders gebruik het as wat dit in die rolprent gebruik is. In die boek vertel Irma se ma haar dat liefde vir die voëls is. "Natuurlik is dit ’n groot struikelblok vir ’n jongman as die meisie wat hy in die oog het nog altyd só geredeneer het. Op letterlike vlak het Irma ’n groot belangstelling in voëls, wat ruimte gelaat het vir ’n bietjie lekker simboliek oor hoe mense mekaar soms soos die verskillende voëlspesies kan behandel. Dit is ook sommer net ’n lekker titel! Al het ek dit nie self uitgedink nie, het ek dadelik geweet ek sal nie omgee om dit op ’n boek van my se voorblad te sien nie."

François se nuutste boek vir volwassenes is Dieretuin wat in 2017 by Imbali Akademies verskyn het. Een van die redes hoekom dit vir Riette Rust (Volksblad, 11 Desember 2017) een van die opwindendste spanningsverhale van die jaar is, is dat die aksent hier val op die karakters en hul misdade en nie op die speurder wat hierdie misdade moet oplos nie.

Carl Lourens gaan na Durbanville om sy jonger broer uit "Die Dieretuin" te gaan red. Hierdie "Dieretuin" bestaan uit Maxie Tredoux, die matriarg, haar seun Leo en haar dogter Mandie.

In die storie word sekere onderwerpe soos bloedskande kaalvuis behandel en van die moorde word baie grafies beskryf. Riette Rust meen dat dit party lesers kan skok terwyl dit ander weer in voeling met hul donker kant sal bring.

"Dieretuin is vernuftig gestruktureer. Nie eens ’n gesoute misdaadskrywer sal die ontknoping kan voorspel nie. Dié roman is egter net vir hardebaardlesers. As jy een is, lê ’n begogelende ervaring vir jou voor."

François se veelsydigheid as skrywer word bewys deur die feit dat sy eerste radiodrama, Sê-my-alles, die wenner vir beginners in die SAUK se radiodrama-wedstryd was en in 2004 uitgesaai is. Dit besorg in 2005 ’n ATKV-veertjie vir die regisseur Johan Rademan. In 2009 word sy Susters en skandes saans op RSG uitgesaai as ’n Afrikaanse sepie oor die radio. Die regisseur is Bettie Kemp en dit vertel die verhaal van twee susters, Magdaleen en Rika, wat saam met hulle gesinne op die platteland bly. Daar was ook in 2008 ’n 40-episode-radiovervolgverhaal.

In 2003 is Bloemhof die skrywer van Sarah Theron se kabaret Vurige Diva, wat tydens die Woordfees op Stellenbosch op die planke gebring is. Hy is ook deels verantwoordelik vir die Afrikaanse komedie Die spook van Verlatenfontein, met musiek en lirieke deur François en die musikale verwerking deur Aletta van der Vyver. Danie Botha het die regie waargeneem tydens die opvoering deur die Afrikaanse Toneelvereniging in Bellville in Julie 1992.

Tydens die Suidoosterfees in Kaapstad in 2008 is François se Storiestraat-poppeteater vir kinders opgevoer nadat Cornelia Faasen dit aangepas het en dit deur Niël Rademan geregisseer is. Hy skryf ook ’n vervolgverhaal, Almal se storie, wat in die Kaap-Rapport verskyn het. Dit was ’n interaktiewe verhaal waarin lesers die verloop kon beïnvloed, nuwe karakters voorgestel het, gereageer het en selfs saam help skryf het. Dit was sover bekend die eerste vervolgverhaal van sy soort ter wêreld, maar beslis in Afrikaans.

François is een van slegs enkele skrywers in Afrikaans wat sy bestaan uit sy skryfwerk maak. Hy vertel aan Francois Smith (Beeld, 14 Desember 2001) dat om van jou skryfwerk te kan lewe, moet ’n mens bereid wees om te diversifiseer. “Ek het dit nog altyd as ’n baie goeie strekoefening beskou om binne verskillende, streng riglyne my eie ding te doen. Daar is min afsetpunte vir skrywers in Afrikaans, en dis geen skande om mense te gee wat hulle wil hê nie. Daar is egter ’n koddige persepsie in ons land dat ’n mens slegs ernstig kan wees oor jou skryfwerk as jy net so elke drie jaar op die meeste ’n roman uitgee, verkieslik verskuild-outobiografies. Ek kan nie help dat daar baie stories in my kop kom nie – dit sal ’n sonde wees om hulle weg te wys!”

Hy wou ook nog altyd ’n bestaan uit Afrikaanse woorde maak. En hy kry dit reg – “[om] te oorleef – helaas nie om ryk te word nie. Té veel Afrikaanse mense dink ongelukkig nog dinge in ’n ander taal is vanselfsprekend beter. Ek weet ek sou meer geld in ’n ander, oninteressanter ‘woordelose’ beroepsrigting kon maak.”

François glo in humor as teenvoeter vir vrees, vertel hy vir Romi van der Merwe (Rooi Rose, 24 Julie 1996). “Jy moet vir die leser of die kyker sê wanneer om te lag. Hoe banger hy word, hoe lekkerder sal hy lag. Ons het nodig om te lag vir nare goed. Ook skrywers. Om oor jou eie demone te skryf, is ’n manier om daarvan ontslae te raak. Ek verkies om ’n vrolike mens te wees.”

Hy kan gedissiplineerd werk. Hy vertel aan Alita Vorster (Vrouekeur, 25 November 2005) dat hy van die huis af werk en onder meer kopie skryf, vertaal en redigering doen. Dan en wan skryf hy boeke. Wanneer hy ’n boek skryf, dwing hy homself om elke dag vyf bladsye te skryf, totdat die boek klaar is. Buig of bars, by dié voorskrif hou hy. Waarskynlik is dit die rede waarom hy so produktief met sy skryfwerk is.

Die ander groot passie in François se lewe is rolprente en hy het in ’n stadium twee flieks per week gaan kyk, waarvoor hy dan resensies vir Die Burger geskryf het. Hy hou van ’n wye verskeidenheid flieks en dit is vir hom lekker om na enige rolprent te gaan kyk.

Hy fokus sterk daarop om fiks en gesond te bly. Drie dae per week oefen hy saam met sy persoonlike afrigter en die ander dae draf hy. “Ek oefen omdat ek goed voel daarna. Op skool was ek maar ’n onfikse seun wat nooit ter wille van die skool of gewildheid wou presteer nie. Dit dien nou as die dryfveer agter my wil om fiks te wees – ek doen dit vir myself. Sover ons weet, het ons net een liggaam en daarom het ons die verantwoordelikheid om dit op te pas.”

Hy deel sy woning (in 2009) met vier katte: Fernando, ’n baasspelerige Siamees, Rosebud, ’n nukkerige Birmaan, Katinka, ’n Noorweegse boskat en nie ’n diep denker nie, en Emma, ’n dierbare kat van twyfelagtige afkoms. Hy vertel aan Alita Vorster dat sy eerste troeteldier ’n hond met die naam Trio was. “Sy naam was simbolies, het dit geblyk. Hy het eers aan ander mense op die dorp behoort en het aanhoudend teruggeloop soontoe. Die derde keer wat die ondankbare Trio dit gedoen het, het ’n motor hom doodgery. Ek is mal oor katte se misterie, die verrassingselement, die sagtheid en die gevaar. Met ’n hond weet jy presies wat jy kry, dis soos ’n boek waarvan jy die einde ken. Ek is lief vir alle diere, maar ’n hond laat my soms ongemaklik voel as hy so al oor my is. Seker maar omdat ek nie lief vir die kollig is nie.”

In Volksblad van 1 Oktober 2008 vra Danila Liebenberg aan François of hy ’n voorkeur het vir ’n sekere ouderdomsgroep wanneer hy skryf. Hy antwoord dat dit afhang van watter storie by hom opkom en dat hy dan dadelik weet vir watter ouderdomsgroep dit bedoel is. “Ek was nooit van plan om so baie vir jonger lesers te skryf nie, maar toe die uitgewers my laat weet hulle lees in elk geval my grootmensboeke, wou ek probeer om spesiaal vir hulle iets te skryf. En dis goed dat ek het, want jong lesers het nie dieselfde vooroordeel teen byvoorbeeld grieselrige en scifi-elemente as baie volwasse lesers nie. As ek nie vir jong lesers geskryf het nie, was daar ’n klomp goeie idees waarmee ek niks sou kon doen nie. Baie mense, wanneer hulle ‘grootword’, begin voel dis nie meer aanvaarbaar om in ‘sulke goed’ belang te stel nie. Dis jammer dat mense hulself so kan sensor. Kinders is nog oopkop.”

Op ’n vraag van Danila Liebenberg oor hoe die verbeelde werklikheid tot hom spreek terwyl hy skryf, antwoord François dat dit oulik kon wees om te sê dat hy hom totaal in sy storie inleef, maar hy weet baie goed waar dit stop en waar die werklikheid begin. “Ek het my pa se logiese brein en my ma se liefde vir stories geërf; dis hoekom die struktuur van my boeke vir my so belangrik is: Ek vertel nie net nie, ek organiseer die gebeure voor die tyd soos ’n militêre veldtog.”

Die Landbouweekblad (14 Desember 2012) wou by François weet wat die X-faktor in spanningsromans is – daardie element wat lesers sal laat aanhou en aanhou lees: "Onvoorspelbaarheid," is sy onmiddellike antwoord. "En daar moet baie gebeur. Ek lees verskillende boeke, maar self wil ek iets skryf waar ’n mens nie seker is wat jou te wagte is nie. Die karakters moet ook sterk genoeg geteken wees dat jy omgee wat met hulle gebeur. Hulle moet die intrige in ’n sekere rigting stuur, maar daar moenie só knaend op hul emosies ingegaan word dat dit ’n karakterstudie word met net een of twee spannende situasies tussenin nie. As daar te veel karakters is, raak dinge ook vir my erg verwater en onpersoonlik."

Vir François is die uitdaging dié element van die spanningsgenre wat hy die meeste geniet. "Want spanning is moeilik om op die bladsy te skep - jy het nie flieks se redigering, donderende musiek en klankeffekte om jou te help nie. Maar dan, as jy daarin slaag om die leser se aandag te hou, het jy soveel meer rede om gelukkig te wees. Tot jy probleme ondervind met die intrige van die volgende boek, natuurlik!

"Ek geniet dit ook om met elke boek te probeer om dit nie te soortgelyk aan my voriges te maak nie; ook daarom dat ek graag nuwe karakters skep en nie terugval op oues wat vir my maklik sou wees om weer oor te skryf nie. Ek besef baie lesers hou juis van voorspelbaarheid, maar as ’n skrywer nie aanhou om homself uit te daag nie, kan ek nie verstaan hoekom hy sou wou aanhou skryf nie." (Die Landbouweekblad, 14 Desember 2012)

Oor die verskil tussen kinder- en jeugliteratuur verduidelik François op LitNet dat dit riskant kan wees om skryfwerk te kategoriseer. Hy meen egter dat kinders van ongeveer 12 jaar af nie meer kinders genoem kan word nie – "of dit is in elk geval nie wat hulle genoem wil word nie en dit is vir hulle wat ’n mens skryf, daarom neem hulle die besluite. Noodwendig is kinderliteratuur eenvoudiger, onskuldiger. Met jeugliteratuur moet jy in gedagte hou dat die jongmense van vandag baie beter ingelig is as dié van selfs een dekade gelede, dat hulle met al wat ’n onderwerp is te make kry in die media of tussen vriende, en dat die boeke wat hulle lees gerus maar so ’n volledige wêreld kan weerspieël – en dan verkies ek self om temas nie op ’n sosio-maatskaplike manier te 'behandel' nie, maar dit bloot deel van die storie te maak, net soos al wat ’n issue deel is van ons almal se lewens op ’n daaglikse grondslag."

François beken aan Org Potgieter op LitNet dat hy wil aanhou skryf totdat hy nie meer kan nie – "solank my kop en vingers werk. Ek is te lief vir stories en glo my idees sal nie opraak nie. Verskillende stories moet op verskillende maniere vertel word en as skrywer moet ek my styl vir elke genre aanpas, iets wat voortdurende uitdagings skep."

Publikasies:

Publikasie

Die nag het net een oog

Publikasiedatum

1991

ISBN

0624029664 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Tafelberg

Literêre vorm

Roman

Pryse toegeken

Debuutprys De Kat/Sanlam/Antenne-romanwedstryd 1990

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Die duiwel se tuin

Publikasiedatum

1993

ISBN

0624025314 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Tafelberg

Literêre vorm

Roman

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Koue soen: die dood en tye van die Strydom-Rabies

Publikasiedatum

1994

ISBN

0624032817 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Tafelberg

Literêre vorm

Roman

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Sakkie en die toffiewolf

Publikasiedatum

1994

ISBN

0702133000 (sb)

Uitgewer

Kenwyn: Juta

Literêre vorm

Kinderboeke

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Die dom towenaar

Publikasiedatum

1994

ISBN

0702133019 (sb)

Uitgewer

Kenwyn: Juta

Literêre vorm

Kinderboeke

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Bloedbroer

Publikasiedatum

1995

ISBN

0624033880 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Tafelberg

Literêre vorm

Roman

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Woelwaterwysheid: gedigte met vrae vir st 1. Deel 1. Saam met Johan van Lill en Rina Steyn

Publikasiedatum

1995

ISBN

0620192232 (sb)

Uitgewer

Paarl: Horison

Literêre vorm

Skoolhandboek

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Woelwaterwysheid: gedigte met vrae vir st 1. Deel 1: handleiding vir onderwysers. Saam met Johan van Lill en Rina Steyn

Publikasiedatum

1995

ISBN

0620193093 (sb)

Uitgewer

Paarl: Horison

Literêre vorm

Skoolhandboek onderwysershandleiding

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Donkerwoud

Publikasiedatum

1996

ISBN

0798132930 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Jeugfiksie

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Middernagland

Publikasiedatum

1996

ISBN

0798135379 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Jeugfiksie

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Die vrou met die pers oog (Rillers. 2)

Publikasiedatum

  • 1996
  • 2011

ISBN

  • 0798135891 (sb)
  • 9780798155328 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Jeugfiksie

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Engels The lady with the purple eye

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Storieboek: belydenisse van ’n mitomaan

Publikasiedatum

1996

ISBN

0798136251 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Roman

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

K-TV holiday fun

Publikasiedatum

1997

ISBN

079813562X (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Kinderboeke

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Mooidraai Basuin

Publikasiedatum

1997

ISBN

0798136723 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Roman

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Dinnie Kaboef

Publikasiedatum

1997

ISBN

070214049X (sb)

Uitgewer

Kenwyn: Juta

Literêre vorm

Kinderboeke

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Waterding

Publikasiedatum

1997

ISBN

0798136812 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Jeugfiksie

Pryse toegeken

ATKV-Kinderboekprys 10–12 jaar 1999

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Slinger-slinger

Publikasiedatum

1997

ISBN

0624035409 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Tafelberg

Literêre vorm

Tienerfiksie

Pryse toegeken

Sanlamprys vir Jeuglektuur (Beginnerskategorie) 1996

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Nagbesoeker

Publikasiedatum

1997

ISBN

079813724X (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Roman

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Kamer 13

Publikasiedatum

1998

ISBN

0798137843 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Jeugfiksie

Pryse toegeken

ATKV-Kinderboekprys 10–12 jaar 2000

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Die wit huis

Publikasiedatum

1998

ISBN

0628037260 (sb)

Uitgewer

Johannesburg: Perskor

Literêre vorm

Tienerfiksie

Pryse toegeken

Kagiso/FNB Literêre Wedstryd 1998

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Hostis

Publikasiedatum

1998

ISBN

1874901910 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Quellerie

Literêre vorm

Roman

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Die speletjie (Rillers. 1)

Publikasiedatum

  • 1999
  • 2011

ISBN

  • 0798138076 (sb)
  • 9780798155267 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Jeugfiksie

Pryse toegeken

ATKV-Kinderboekprys 10–12 jaar 2001

Vertalings

Engels 2011 The gotcha game

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Klipgooi

Publikasiedatum

1999

ISBN

0798139633 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Roman

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Kry vir jou, ou Langklou

Publikasiedatum

2000

ISBN

0798140607 (sb)

Uitgewer

Human & Rousseau

Literêre vorm

Jeugfiksie

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Die dae toe ek Elvis was

Publikasiedatum

  • 2000
  • 2005
  • 2006

ISBN

  • 0624038580 (sb)
  • 0624043010 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Tafelberg

Literêre vorm

Tienerfiksie

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

’n Tweede asem vir Jan A

Publikasiedatum

2001

ISBN

0798142022 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Roman

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Felino (Agent Snoet) en die botterdiamant

Publikasiedatum

2002

ISBN

0799330353 (sb)

Uitgewer

Pretoria: LAPA

Literêre vorm

Strokiesverhaal vir die jeug

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Hospitaaltyd

Publikasiedatum

2002

ISBN

0798142812 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Jeugfiksie

Pryse toegeken

ATKV-Kinderboekprys 10–12 jaar 2004

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

’n Dag om te vier!

Publikasiedatum

2003

ISBN

0625032969 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Nasou Via Afrika

Literêre vorm

Kinderboeke

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Engels 2002 A day to celebrate

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Blink gedagtes

Publikasiedatum

2003

ISBN

062503290X (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Nasou Via Afrika

Literêre vorm

Kinderboeke

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Engels 2002 Bright ideas

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Spinnekoppe in die huis

Publikasiedatum

2003

ISBN

0625034031 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Nasou Via Afrika

Literêre vorm

Kinderboeke

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Engels 2002 Spiders in the house

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Wie wil wat wees?

Publikasiedatum

2003

ISBN

0625033450 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Nasou Via Afrika

Literêre vorm

Kinderboeke

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Engels 2003 Who wants to be what?

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Leesboek. Graad 4 (saam met ander skrywers)

Publikasiedatum

2004

ISBN

1770040226 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Nasou Via Afrika

Literêre vorm

Skoolhandboek

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Leesboek. Graad 5 (saam met ander skrywers)

Publikasiedatum

2004

ISBN

177040285 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Nasou Via Afrika

Literêre vorm

Skoolhandboek

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Vampiere in Londen

Publikasiedatum

2004

ISBN

07981

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Jeugfiksie

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Agent Snoet en die kattekwaad

Publikasiedatum

2005

ISBN

0799335088 (sb)

Uitgewer

Pretoria: LAPA

Literêre vorm

Strokiesverhaal vir die jeug

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Nie vir kinders nie

Publikasiedatum

2005

ISBN

0624043061 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Tafelberg

Literêre vorm

Tienerfiksie

Pryse toegeken

Sanlamprys vir Jeuglektuur Goud 2005

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Rillers-omnibus

Publikasiedatum

2006

ISBN

0798146176 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Jeugfiksie

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

 

Publikasie

Spinnerak

Publikasiedatum

2006

ISBN

0799336378 (sb)

Uitgewer

Pretoria: LAPA

Literêre vorm

Roman

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Jagseisoen

Publikasiedatum

2007

ISBN

9780799340136 (sb)

Uitgewer

Pretoria: LAPA

Literêre vorm

Roman

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Stad aan die einde van die wêreld

Publikasiedatum

2007

ISBN

9780636081697 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Maskew Miller Longman

Literêre vorm

Tienerfiksie

Pryse toegeken

Tweede in Maskew Miller Longman se Letterkunde-kompetisie

Vertalings

Engels vertaal deur outeur 2009

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Agent Snoet en die hondelewe

Publikasiedatum

  • 2008
  • 2011

ISBN

9780799341539 (sb)

Uitgewer

Pretoria: LAPA

Literêre vorm

Strokiesverhaal vir die jeug

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Rooi Luiperd (Rooi Luiperd. 1)

Publikasiedatum

2008

ISBN

9780798149921 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Spanningsverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Flipom: Projek Zero Die spring-sing

Publikasiedatum

  • 2009
  • 2010

ISBN

  • 0799338843 (sb)
  • 9780799344998 (sb)

Uitgewer

Pretoria: LAPA

Literêre vorm

Jeugfiksie

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Moenie dat die grootmense hoor nie: 25 vi 10ers v/d 21ste

Publikasiedatum

2009

ISBN

0624047339 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Tafelberg

Literêre vorm

Tienerfiksie

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Harde woorde

Publikasiedatum

2009

ISBN

9780799344332 (sb)

Uitgewer

Pretoria: LAPA

Literêre vorm

Roman

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Afspraak in Venesië (Rooi Luiperd. 2)

Publikasiedatum

2009

ISBN

0798151061 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Spanningsverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

13 spookstories. Saam met Jaco Jacobs en Fanie Viljoen

Publikasiedatum

  • 2010
  • 2011

ISBN

9780799346572 (sb)

Uitgewer

Pretoria: LAPA

Literêre vorm

Spookstories

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Agent Snoet (Felino) en die Groen Genugtig

Publikasiedatum

  • 2010
  • 2011

ISBN

9780799347388 (sb)

Uitgewer

Pretoria: LAPA

Literêre vorm

Strokiesverhaal vir die jeug

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Die genesis-faktor (Rooi Luiperd. 3)

Publikasiedatum

2010

ISBN

9780798151184 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Spanningsverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Die onbekendes

Publikasiedatum

2010

ISBN

9780799345230 (sb)

Uitgewer

Pretoria: LAPA

Literêre vorm

Roman

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Helse manier van koebaai sê (Rooi Luiperd)

Publikasiedatum

2011

ISBN

97807981155878 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Spanningsverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

Victor, Madri: Helse manier van koebaai sê: Die finale Rooi Luiperd stel nie teleur nie

 

Publikasie

Die land verby donker

Publikasiedatum

2012

ISBN

9780799357967 (sb)

Uitgewer

Pretoria: LAPA

Literêre vorm

Alfabetboek

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Die waterding (Rillers)

Publikasiedatum

2012

ISBN

9780798156905 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Jeugverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Donkerwoud (Rillers)

Publikasiedatum

2012

ISBN

9780798157551 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Jeugverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Engels Dark forest

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Jy-weet-wie

Publikasiedatum

2012

ISBN

9780799358452 (sb)

Uitgewer

Pretoria: LAPA

Literêre vorm

Roman

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Kamer 13 (Rillers)

Publikasiedatum

2012

ISBN

9780798157612 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Jeugverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Nog 13 spookstories. Saam met Jaco Jacobs en Fanie Viljoen

Publikasiedatum

  • 2012
  • 2013

ISBN

9780799355109 (sb)

Uitgewer

Pretoria: LAPA

Literêre vorm

Spookstories

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Ou Langklou (Rillers)

Publikasiedatum

2012

ISBN

9780798157247 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Jeugverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Engels Old Aunty Claws

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Die pad na jou hart: vind jou ware noord

Publikasiedatum

2013

ISBN

9780624065760 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Jasmyn

Literêre vorm

Liefdesverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Die vampiere van Londen (Rillers)

Publikasiedatum

2013

ISBN

9780798157582 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Jeugverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Hospitaaltyd (Rillers)

Publikasiedatum

2013

ISBN

9780798157643 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Jeugverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Koue rillings. Saam met Jaco Jacobs en Fanie Viljoen

Publikasiedatum

2013

ISBN

9780799362107 (sb)

Uitgewer

Pretoria: LAPA

Literêre vorm

Kortverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Moord in die beloofde land

Publikasiedatum

2013

ISBN

9780798157803 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Spanningsverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Die vierde stem

Publikasiedatum

2014

ISBN

9780798168274 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Roman

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Liefde, moord en facebook

Publikasiedatum

2015

ISBN

9781485900061 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Penguin

Literêre vorm

Spanningsverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Vir altyd

Publikasiedatum

2015

ISBN

9780624075776 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Jasmyn

Literêre vorm

Liefdesverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Agent Snoet en die windlawaai

Publikasiedatum

2016

ISBN

9780799377279 (sb)

Uitgewer

Pretoria: LAPA

Literêre vorm

Strokiesverhaal vir die jeug

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Doodskoot

Publikasiedatum

2016

ISBN

9781485903086 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Penguin

Literêre vorm

Spanningsverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Engels Double echo

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Vir die voëls

Publikasiedatum

2016

ISBN

9780624080473 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Jasmyn

Literêre vorm

Liefdesverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Dieretuin

Publikasiedatum

2017

ISBN

9780639911014 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Imbali Akademies

Literêre vorm

Spanningsverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Engels 2017 Feeding time

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Agent Snoet 5 in 1

Publikasiedatum

2018

ISBN

9780799388572 (sb)

Uitgewer

Pretoria: LAPA

Literêre vorm

Strokiesverhaal vir die jeug

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Deur Leo Bekker

Publikasie

Dinge met tande

Publikasiedatum

1995

ISBN

079813407X (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Kortverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

Publikasie

Sprong

Publikasiedatum

1998

ISBN

0798138319 (sb)

Uitgewer

Kaapstad: Human & Rousseau

Literêre vorm

Kortverhale

Pryse toegeken

Geen

Vertalings

Geen

Resensies en besprekings beskikbaar op die internet

 

François Bloemhof as samesteller

 

François Bloemhof as vertaler

  • Dahl, Roald: Roald Dahl se Vreeslike versies. Pretoria: Protea Boekhuis, 2012 [ISBN 9781869198510 (sb)]

Artikels oor François Bloemhof beskikbaar op die internet

Artikels deur François Bloemhof beskikbaar op die internet

Die samesteller vra om verskoning vir Media24-argiefskakels wat tans nie werk nie.

Bron:

  • Knipseldiens van die Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum

• Erkenning word hiermee gegee aan die Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum in Bloemfontein – NALN – vir die beskikbaarstelling van hul bronne en hulp van hul personeel vir doeleindes van die ATKV-Skrywersalbum.

The post François Bloemhof (1962–) appeared first on LitNet.

LitNet: Zimbabwe

Huldeblyk: Theo Bekker (1955–2019)

$
0
0

Ek het my naamgenoot Theo Bekker in 1984 ontmoet tydens ’n Staatsleer-vakkonferensie by Unisa toe drie van ons as nuwe dosente aan kollegas voorgestel is. Benewens my was dit Susan Booysen (destydse RAU) en Theo Bekker (Universiteit van Pretoria). Ons sou mekaar dikwels daarna weer oor die volgende 35 jaar sien. In 2012 het Theo Bekker by die Noordwes-Universiteit aangesluit, waar hy sou werk tot sy skielike oorlye na ’n kort siekbed op die ouderdom van 63 op 9 Januarie 2019.

Johannes Theodorus Bekker het sy hoërskooljare in Krugerdorp deurgebring en het na matriek (aan Hoërskool Jan de Klerk) aan die Universiteit van Pretoria en Unisa studeer. Hy voltooi sy meestersgraad in politieke wetenskap in 1981 met die titel “Die vraagstuk van die kleurlingstem: 1948–1956”. Sy hoofbelangstelling was in die Suid-Afrikaanse politiek en hy vorder tot senior lektor aan Tukkies in die periode van 1979 tot 2004, waarna hy bedank en hom by die Nasionale Intelligensiediens aansluit. Hy het ’n hele aantal meestergraadstudente gelei en die werk was van hoë gehalte; hy het noue samewerking geniet met kollegas soos Marie Muller, Anton du Plessis en Jolien Pretorius.

Theo dien daarna as bestuurder: Intelligensiestudies en Navorsing aan die Intelligensie-Akademie te Mahikeng van 2004 tot 2012, waarna hy op die Potchefstroomkampus van die Noordwes-Universiteit aangestel word. Van 2012 tot 2015 dien hy as direkteur: Strategiese Projekte onder die vorige rektor van die Potchefstroomkampus, Herman van Schalkwyk. Van 2015 tot sy dood het hy gedien as direkteur: Strategiese Projekte in die kantoor van die visekanselier, Dan Kgwadi. Hy het hom veral bemoei met die uitbreiding van universitêre verhoudinge en samewerking tussen die BRICS-lande. In hierdie tydperk het ons dikwels oor koffie gesels oor die uitdagings van hoër onderwys, aangesien ek tot 2013 in ’n soortgelyke hoedanigheid gedien het. Ons was dit met mekaar eens oor die byna onmoontlike vereistes wat daar aan die topbesture aan ons universiteite in Suid-Afrika gestel word.

Theo se stem en menings oor die Suid-Afrikaanse politiek is dikwels in die 1980’s en vroeë ’90’s in die gedrukte media en op radio en TV gesien en gehoor, maar sy stem het stil geword nadat hy by die intelligensiedienste betrokke geraak het. Na sy uittrede in 2012 het hy weer ’n gereelde stem op radio en TV geword, en veral in gesprek met een van sy oudstudente, Anita Visser, op RSG se Monitor-program. Hy het intussen sy strekwydte in die politiek uitgebrei en ook kundige menings oor BRICS en ander internasionale gebeure gelewer. Sy laaste akademiese optrede was tydens ’n BRICS-konferensie in Moskou gedurende September 2018, en een van sy laaste radio-onderhoude vroeg in Desember 2018 was juis met Anita Visser oor die Brexit-dilemma tussen die Verenigde Koninkryk en die Europese Unie.

Theo Bekker se oudstudente, kollegas en vriende sal hom onthou as ’n aangename en vriendelike mens wat altyd opgeruimd en gereed met ’n kwinkslag was. Hy het ’n wye perspektief op Suid-Afrika gehad en hom nie laat vasknoop in ideologiese hoeke nie. Theo was innemend, intelligent en ’n gebalanseerde politieke ontleder.

The post Huldeblyk: Theo Bekker (1955–2019) appeared first on LitNet.


LitNet Akademies Weerdink: Verkiesing 2019

$
0
0

Die LitNet Akademies Weerdink-reeks skakel akademiese navorsing met die brandende kwessies van 2019.

Die tweede onderhoud in hierdie reeks hou verband met die 2019-verkiesing. 

Menán van Heerden gesels met Chris Nelson oor die stand van ons demokrasie.

.................................................................

Lees ook op LitNet Akademies:

Chris, in ons 2017 “Demokrasie en Suid-Afrika in 2017”-LitNet Akademies-onderhoud het jy oor die aard en vlak van staatskaping in Suid-Afrika uitgebrei.

Wat is jou gedagtes rondom die onlangse onthullings rakende die Zondo-kommissie?

Wanneer ek luister na en lees oor die onthullings voor die Regterlike Kommissie van Ondersoek na Bewerings van Staatskaping, algemeen bekend as die Zondo-kommissie, kan ek nie anders nie as om te besef dat alles wat ek in 2017 tydens ons onderhoud te sê gehad het oor die stand van die demokratiese orde, geleidelik bevestig word.

Talle Suid-Afrikaanse owerheidsinstellings was in 2017 na agt jaar van blootstelling aan die patologie van persoonlike heerskappy, neopatrimonialisme en ’n imperiale presidentskap min of meer ten volle gekaap.

Nie alleen was belangrike instellings soos die Nasionale Vervolgingsgesag, die Spesiale Ondersoek-eenheid van die polisie, die staatsbeheerde ondernemings en die tesourie onder die beheer van ontplooide kaders nie, maar was die staatskas aan plundering blootgestel; was kliëntelisme toegepas; was baantjies vir boeties en patronaatskappe geskep; en was ’n verskeidenheid vorme van predatoriese optrede deur regeringslui aan die orde van die dag. Kortom: Korrupsie het hoogty gevier en het sistemiese afmetings aangeneem.

Suid-Afrika kon weliswaar nie in 2017 as ’n mislukte staat beskou word nie, maar dit was beslis deur staatskaping gereduseer tot ’n swak staat. Die uitvoerende gesag was grootliks onverantwoordbaar; die wetgewende gesag se oorsigrol is deur die ontplooiing van lojale kaders afgetakel; die infrastruktuur was besig om te verkrummel; wetteloosheid het toegeneem; en ’n eens produktiewe ekonomie het agteruitgang beleef. Die enigste ligpunt was die regsprekende gesag, wat sy onafhanklikheid oor die regspraak behou en dit deurentyd gedemonstreer het.

Verdere gedagtes wat opkom met die aanhoor van die onthullings voor die Zondo-kommissie, is die besef dat baie van die onthullings wat nou na die oppervlak opborrel, reeds in 2018 grootliks bekend was.

In hierdie verband verwys ek na die verslag van die Openbare Beskermer; die erkenning deur adjunkpresident Cyril Ramaphosa dat staatskaping reeds ongekende afmetings aangeneem het en dat etlike miljarde rand gesteel is en herwin moet word; die bevestiging daarvan deur ’n magdom uitgelekte e-posse in die media; die bevindings van die Suid-Afrikaanse Raad van Kerke (SARK) dat Suid-Afrika as gevolg van staatskaping met ’n mafiastaat vergelyk kan word; en die verdoemende getuienis deur die State Capacity Research Group dat ’n “stille staatsgreep” reeds plaasgevind het. Die staat was egter so effektief gekaap dat daar nie met daadwerklike optrede vorendag gekom is nie.

Die gedagte wat ook onwillekeurig opkom, is of al die onthullings wat tot dusver voor die Zondo-kommissie gemaak is, en oënskynlik nog gemaak sal word, ’n nuwe hoofstuk in die politieke geskiedenis van Suid-Afrika sal inlui. Sommige waarnemers wys daarop dat hierdie kommissie se bevindings uiteindelik nie geregtigheid tot gevolg sal hê nie, maar dit eerder sal verhoed.

In ’n onlangse gesprek met ’n vriend oor die getuienis voor die Zondo-kommissie het hy aan my gesê: “Die son sal opkom, die maan sal opkom, die getye sal inkom en die waarheid sal uitkom. Wat die son, die maan en die getye aanbetref, het ek sekerheid. Wat egter met die waarhede wat deur die Zondo-kommissie onthul word, sal gebeur, daaroor is ek onseker!”

Talle Suid-Afrikaners oor die volle spektrum heen is egter oortuig dat Suid-Afrika onder die leiding van president Cyril Ramaphosa reeds ’n nuwe daeraad betree het. Alhoewel dit nie bekend is of hy na die komende algemene verkiesing ’n regeerposisie sal beklee nie, het hy nietemin die politieke wil gedemonstreer om staatskaping en die destruktiewe gevolge daarvan die hoof te bied en die staatskip in ’n nuwe rigting te stuur.

Die vooruitsigte vir demokrasie in 2019 word ook in ons 2017-onderhoud bespreek:

[Indien] die Ramaphosa-faksie seëvier, is die vooruitsigte vir die herstel van nie alleen die ekonomie nie, maar ook die konsolidasie van die demokratiese bestel uitstekend.

In jou November 2018 LitNet Akademies-artikel bespreek jy ook die rol van politieke partye in die konsolidering van demokrasie in eietydse Suid-Afrika asook die belangrikheid en funksies van verkiesings.

Wat is jou gedagtes rondom die Mei-verkeising vanjaar, asook Patricia de Lille se Good politieke party, die politieke party African Transformation Movement (ATM) en Cope?

In die lig van wat ek hier bo gesê het, is die komende algemene verkiesing van die allegrootste belang. Ek wil dit waag om te sê dat dit selfs belangriker is as die vorige vyf algemene verkiesings. Verder wil ek beklemtoon dat die rol van die gewone kieser in die komende algemene verkiesing van deurslaggewende belang sal wees. Presies hoe belangrik dit vir elke kieser is om in Mei by die stembus op te daag, blyk uit die huidige stand van sake in Suid-Afrika. Sonder om na besondere statistiek en posisies op indekse te verwys is die volgende tekenend van die kwessies wat die dringende aandag van die politieke leierskap verdien:

  • die hoë voorkoms van misdaad
  • die hoë werkloosheidsyfer, veral onder jeugdiges
  • die hardnekkige voorkoms van korrupsie
  • die afwesigheid van of gebrekkige dienslewering
  • die wanbestuur en wanfunksionering van etlike provinsiale owerhede
  • die wanbestuur en wanfunksionering van daardie staatsbeheerde ondernemings van kritieke belang vir sosio-ekonomiese ontwikkeling
  • die wanbestuur en wanfunksionering van die meeste plaaslike owerhede
  • die stadige ekonomiese groei
  • die afgradering van Suid-Afrika se beleggingstatus deur die leidende internasionale graderingsagentskappe
  • die wydverspreide armoede
  • die swak onderwys-en-opleidingstelsel
  • die ongelykheid in die samelewing, wat tans as die mees ongelyke ter wêreld beskou word.

Ek wil beklemtoon dat dit by wyse van verkiesingsprosesse is dat politieke leiers deur die burgery verantwoordbaar gehou word om nie alleen veiligheid te verseker nie, maar ook daardie goedere en dienste te lewer wat noodsaaklik is vir die skep van ’n stabiele omgewing waarin sosio-ekonomiese ontwikkeling kan geskied.

Terwyl kiesers in vorige verkiesings die stembus vermy het wanneer oor moeilike en komplekse kwessies uitspraak gelewer moes word, is die kwessies wat vandag aandag verdien, van sodanige ernstige aard dat elke kieser onder die verpligting verkeer om sy/haar stem te laat hoor.

Dit wat tydens die bewindstermyn van die vorige president gebeur het, is grootliks daaraan te wyte dat die kieserspubliek nie die leierskap tydens die verkiesing van 2014 tot verantwoording geroep het nie.

Ofskoon daar tendense in die internasionale stelsel is wat op die teendeel dui, speel politieke partye steeds ’n kritieke rol in die konsolidering van demokrasie in enige staat. Politieke wetenskaplikes aanvaar selfs die feit dat hoe meer politieke partye daar in ’n samelewing sigbaar is, hoe groter die waarskynlikheid dat demokratiese konsolidering kan geskied.

Hoe lyk die huidige prentjie met betrekking tot politieke partye in Suid-Afrika? Volgens die OVK het 563 politieke partye reeds vir vanjaar se algemene verkiesing geregistreer. Tans geniet slegs 100 verteenwoordiging in wetgewende liggame, waarvan 56 op nasionale vlak en 13 spesifiek in die Nasionale Vergadering.

Teen hierdie agtergrond is dit ’n ope vraag of die nuwe party van Patricia de Lille en die nuwe party van Mzwanele Manyi en die gevestigde party van Mosiuoa Lekota by die stembus sukses sal behaal en of hulle bloot deel van die statistiek sal wees wat deur die OVK gehou word. Al hierdie leiers beskik weliswaar oor die nodige eienskappe om hulself as politici te vestig, maar uiteindelik sal die kiesers (en fondse!) die finale oordeel vel.

In jou 2018-artikel bespreek jy verwikkelinge rondom die onteiening van grond sonder vergoeding. 

Volgens ’n News24-artikel verskil die ANC en EFF “fundamenteel oor die inhoud van so ’n wysiging en hoe grondbesit in Suid-Afrika moet lyk ...

Wat is die implikasies vir die moontlike wysinging van die Grondwet in hierdie verband

Dit is korrek dat die ANC en die EFF fundamenteel met mekaar verskil oor die wysiging van die Grondwet en hoe grondbesit in Suid-Afrika moet lyk. Met die indiening van die mosie gedurende Februarie 2018 dat ’n parlementêre komitee die kwessie moet ondersoek, was die partye eenstemmig oor hoe die kwessie hanteer moes word.

Sedertdien het egter beduidende verskille ingetree. Waar die ANC bloot die wyses van grondonteiening in presiese en eksplisiete terme wil omskryf, is die EFF ten gunste van die nasionalisering van alle grond.

Dit is op hierdie stadium onbekend of die Grondwet wel gewysig sal word en of die wetgewing wat die bestaande grondwetlike bepalings in werking sal stel, bloot op uitdruklike wyse omskryf sal word. Streng gesproke is dit nie nodig om die Grondwet te wysig nie, aangesien dit reeds vir die onteiening van grond selfs sonder vergoeding voorsiening maak.

Wat wel belangrik is, is dat grondhervorming moet geskied en dat dit eerstens in die stedelike gebiede teen ’n snelle tempo moet plaasvind. Grondhervorming met spesifieke verwysing na landbougrond is belangrik, maar die besit van eiendom in stedelike gebiede is van kardinale belang ten einde armoede en ongelykheid te bekamp, en behoort gevolglik voorrang te geniet.

Die uitreik van titelaktes aan stedelike inwoners ten aansien van die eiendomme waarin hulle woon, vind reeds plaas, maar behoort drasties versnel te word. Dit is van kritieke belang dat elke Suid-Afrikaner eiendom moet besit.

Die ANC is, soos ons weet, die dominante party. In die 2014 algemene verkiesing het die EFF minder as 7% van die stemme ingewin. Waarom, dink jy, groei die ondersteuningsbasis, veral met die EFF se beloftes vir grond en “ekonomiese vryheid” in gedagte, nie bestendig nie? 

Die ANC is inderdaad die dominante party in Suid-Afrika. Tekenend is die feit dat die ANC reeds die afgelope vyf algemene verkiesings deur die kiesers as die dominante party aangewys is. Selfs die feit dat die ANC se populêre steun tydens verkiesings afgeneem het van 53% in 1994 tot 36% in 2014; dat dit tydens die jongste algemene verkiesing 17 setels in die Nasionale Vergadering prysgegee het; dat die amptelike opposisie, die DA, se steun met 22 setels toegeneem het; dat die EFF as ’n betreklik nuwe party 25 setels verower het; en dat ander opposisiepartye gesamentlik 21 setels verower het, het die algehele prentjie nie wesenlik verander nie.

Die redes hiervoor moet uiteraard gesoek word in die wyses waarop kiesers hulle partypolitieke keuses uitoefen. Daar is verskillende maniere: Eerstens die party-identifiseringsmodel, waar kiesers ’n bepaalde party blindelings ondersteun vanweë hulle sielkundige gebondenheid daaraan.

Tweedens die sosiologiese model, waar kiesers ’n bepaalde politieke party ondersteun op grond van die party se belyning en affiliasie met ’n bepaalde klas, geslag, geloof, streek, etniese of rassegroep. Laastens is daar die dominante-ideologie-model, waar kiesers ’n bepaalde party ondersteun op grond van ’n verbintenis tot ’n stel idees en ideale (ideologie).

Die rede waarom die ondersteuningsbasis van partye soos die EFF beperk is en waarskynlik beperk sal bly, het grootliks te doen met die wyses waarop kiesers in Suid-Afrika tot dusver hulle partypolitieke keuses uitgeoefen het. Kiesers wat op grond van bogemelde oorwegings hul partypolitieke keuse uitoefen, sal nie maklik hulle party-affiliasie verander nie.

Die ou verskynsel van “bloed-Natte” en “bloed-Sappe” in die geskiedenis van Suid-Afrika het getoon dat hoe hegter die lojaliteit van ’n kieser aan ’n politieke party is, hoe hegter sal daardie verbintenis bly voortbestaan. Waar kiesers wel vertroue in hulle gekose partye verloor het, het hulle nie na ander partye oorgestap nie, maar eerder buite stemming gebly.

Verdere faktore wat die groei van partye soos die EFF belemmer, sluit in die wyse waarop populistiese mobilisering as politieke strategie deur die leierskap toegepas word. Partye wat hierdie strategie toepas, kan, soos dit tans regoor die wêreld in toenemende mate blyk, beduidende sukses daarmee bereik.

Alhoewel die toepassing van populistiese mobilisering as politieke strategie deur leiers en politieke partye sukses by die stembus tot gevolg kan hê, maak leiers en partye hulle dikwels skuldig aan misleiding deur aan die burgery maklike oplossings vir komplekse probleme te belowe en aan hulle dit te vertel wat hulle graag wil hoor. Dit is presies wat met die EFF gebeur.

Die beloftes aan die kiesers wat deur die EFF gemaak word met betrekking tot nasionalisering van bedrywe, grondbesit, werksgeleenthede en verskeie ander kwessies word nie as geloofwaardig beskou nie. ’n Verdere verswarende faktor is die beweerde betrokkenheid van prominente EFF-leiers by korrupsie. In hierdie verband kan na die bewerings van betrokkenheid by die VBS-bankskandaal verwys word.

Jy belig ook die wyse waarop kiesers partypolitieke keuses uitoefen. 

’n 2014-News24-artikel bespreek die simboliek van die EFF se kleredrag en barette

Dink jy die simboliek en “branding” van ’n party het ’n groot invloed op die wyse waarop partypolitieke keuses uitgeoefen word?

Indien wel, is De Lille se party en die ATM in hierdie verband sterk genoeg? 

Daarmee saam, is ’n gebrek aan sterk branding ’n rede waarom Agang South Africa (in 2013 deur Mamphela Ramphele gestig) en Makhosi Khoza se African Democratic Change (ADeC) nie op dreef gekom het nie?

In die reklamewese word dit aanvaar dat enige instelling of onderneming wat ’n produk of diens aan die breë publiek wil lewer, ’n bepaalde unieke handelsmerk (brand) moet ontwikkel en vestig. Hierdie waarheid geld ook vir politieke partye.

In vorige eras was die “handelsmerk” van politieke partye grootliks bepaal deur die charisma van die leier, die ideologie en die program van beginsels wat die party onderskryf.

Met die huidige oplewing in die gebruik van populistiese mobilisering as politieke strategie en die direkte appèl wat tot die gewone burgery gerig word, het die prentjie egter verander.

Politieke leiers projekteer hulle vandag nie alleen as welwillende kampvegters vir die burgery nie, maar maak ook gebruik van slagspreuke en die verlening van prominensie aan sekere kwessies, soos immigrasie, globalisering, werkloosheid, armoede en ongelykheid, ten einde die steun van die massas te wen.

Terselfdertyd is politieke leiers aktief besig om die gevestigde gesagsinstellings (die elite) te diskrediteer. In Suid-Afrika is die gebruik van slagspreuke soos “white monopoly capital”, “pay back the money” en “a new dawn” voorbeelde. Dikwels word die handelsmerke van politieke partye geaksentueer deur die leiers se kleredrag, gedragswyses, die sing van bepaalde liedere en die name van die partye.

Tekenend is die naam van die party wat onlangs deur Patricia de Lille gestig is. Deur haar party bloot Good te noem probeer sy in die toepassing van ’n populistiese mobiliseringstrategie die beeld skep van ’n welwillende kampvegter vir alle “goeie” mense in hulle stryd teen die heersende elite, wat dan by implikasie nie so “goed” is nie.

Dit word aanvaar dat die politieke partye van Mamphele Ramphele en Makhosi Khoza, soos die meeste van die 563 geregistreerde partye, oor uitstekende beleidsmanifeste beskik, maar tekortkominge ten aansien van ’n gepaste en unieke handelsmerk en die toepassing van ’n populistiese mobiliseringstrategie openbaar.

Jou 2014-LitNet Akademiese-artikel stel die vraag: “Die Suid-Afrikaanse regstaat na twintig jaar: gekonsolideer of besig om in outoritarisme te verval?” 

Wat is die prentjie in 2019?

In gemelde artikel het ek tot die gevolgtrekking gekom dat die Suid-Afrikaanse regstaat met sy 20ste-bestaansjaar-viering ten aansien van die volgende fundamentele regstaatlike beginsels as gekonsolideer beskou kon word: die oppergesag van die Grondwet, die skeiding van magte, regterlike onafhanklikheid oor die regspraak, fundamentele menseregte en -vryhede, regsoewereiniteit en administratiewe geregtigheid.

Ten aansien van die volgende regstaatlike beginsels het ek egter tot die gevolgtrekking gekom dat die Suid-Afrikaanse regstaat nie as gekonsolideer beskou kon word nie: Eerstens is die regstaatlike beginsel van demokrasie in die teorie onderskryf, maar dit was nie gekonsolideer nie.

Suid-Afrika het aan weinig van die strukturele of prosesgedrewe toestande wat as noodsaaklik beskou word vir suksesvolle demokratiese konsolidering voldoen. In die lig van die onlosmaaklike verwantskap tussen demokrasie en die regstaat is gevolglik bevind dat beide in gevaar verkeer en dat Suid-Afrika besig was om geleidelik in outoritarisme te verval.

Tweedens is bevind dat die regstaatlike beginsel ten aansien van verantwoordbare, deursigtige, meetbare, voorspelbare en berekenbare optrede deur die uitvoerende gesag nie as gekonsolideer beskou kon word nie. Die voorbeelde van onverantwoordbare, ondeursigtige, onmeetbare, onberekenbare en onvoorspelbare magsuitoefening deur die uitvoerende gesag op terreine van kritieke belang vir die oorlewing en behoud van ’n regstaat was so talryk en van sodanige ernstige aard dat die uitgangspunt dat Suid-Afrika besig was om in outoritarisme te verval as geregverdig beskou is.

Hoe sien die prentjie in 2019 daar uit? Die antwoord is grootliks dieselfde, ofskoon Ramaphosa belowe het om die demokratiese orde te versterk deur strukturele aanpassings en verantwoordbare, deursigtige, meetbare, berekenbare en voorspelbare geagsagsuitoefening deur die uitvoerende gesag as primêre rigsnoer tydens sy bewindstermyn te aanvaar. Hierdie is egter bloot beloftes, en die uitvoering daarvan sal grootliks bepaal word of hy in die komende algemene verkiesing in ’n posisie geplaas sal word om te regeer en sy mag te konsolideer.

Hoe het die landskap tot dusver in elke verkiesing verander sedert die begin van demokrasie? 

Hierdie vraag sal ten beste beantwoord kan word wanneer daar ’n vergelyking getref word tussen die stand van die verskillende sektore in die Suid-Afrikaanse samelewing na die eerste verkiesing en die huidige stand van sake in elke sektor. Gegewe die feit dat dit boekdele sal verg om ’n volledige uiteensetting op hierdie grondslag te verstrek, sal ek slegs op die verkiesings self en die deelname daaraan deur die kieserspubliek konsentreer.

Die mees opvallende tendens wat hierdie aspek betref, is die vervreemding wat daar sedert 1994 tussen politieke partye, verkiesings en kiesers ingetree het. Dit is interessant om daarop te let dat hierdie besondere verskynsel nie tot Suid-Afrika beperk is nie, maar wêreldwyd voorkom sedert die derde demokratiese golf in die vroeë 1990’s ontstaan het.

In eietydse Suid-Afrika is die vervreemding tussen kiesers, politieke partye en verkiesings veral onder jeugdiges prominent. In die mees onlangse algemene verkiesing het sowat 44% van jeugdiges in die ouderdomsgroep 18 tot 34 aangedui dat hulle nie van voorneme is om aan die nasionale en provinsiale verkiesing deel te neem nie.

As in gedagte gehou word dat jeugdiges onder die ouderdom van 35 jaar sowat 66% van die Suid-Afrikaanse bevolking vorm, kan hierdie uitsonderlik hoë persentasie as ’n ernstige bedreiging vir die konsolidering van demokrasie beskou word.

Wanneer die registrasie van kiesers ontleed word, blyk dit dat in 2014 slegs 33% van Suid-Afrikaanse jeugdiges in die ouderdomsgroep 18 tot 19 jaar as kiesers geregistreer het. Die redes wat deur hulle verstrek is, is die hoë werkloosheidsyfer, korrupsie, gebrekkige infrastruktuur en ’n swak opvoedkundige stelsel.

Die omvang van die politieke vervreemding in Suid-Afrika is egter nie beperk tot jeugdiges nie, maar is kenmerkend van die totale kieserskorps. Aanduidend hiervan is nie alleen die daling in stempersentasies nie, maar ook die toename in die wegblystem tydens algemene verkiesings na 1994.

Terwyl in 1994 slegs 14% van die stemgeregtigde kiesers nie gestem het nie, het hierdie syfer tydens die algemene verkiesing in 2014 tot 41% gestyg. Die vervreemding blyk verder uit die feit dat terwyl die getal stemgeregtigde kiesers in Suid-Afrika in die eerste 20 jaar met 8,4 miljoen toegeneem het, die getal stemgeregtigde kiesers wat verkies het om van die stembus weg te bly met 9,4 miljoen toegeneem het.

Die belangrikste redes vir hierdie vervreemding hou verband met die ontnugtering wat in die samelewing bestaan oor die arbitrêre, arrogante, onetiese, bedrieglike en korrupte wyse waarop talle politici die mag waarmee hulle deur die kiesers beklee is, uitoefen. ’n Opname deur die Stigting vir Menseregte het verlede jaar bevind dat onder ongeveer 25 000 Suid-Afrikaners, 65% nie langer die parlement as ’n instelling beskou wat sy verantwoordingspligtigheid nakom nie.

In dieselfde trant het die Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing (RGN) in 2016 bevind dat nieteenstaande die feit dat 200 politieke partye en 61 014 kandidate aan die plaaslike verkiesing van daardie jaar deelgeneem het, 57% van die kiesers aangedui het dat hulle ontevrede is met die politieke leierskap. Slegs 28% het hulle tevredenheid aangedui.

Veral veelseggend was die persepsie van Suid-Afrikaners dat politici verkiesings bloot beskou as ’n geskarrel om hulpbronne te bekom en dat hulle oortuig is dat die konsolidering van demokrasie nie onder sodanige omstandighede kan geskied nie.

Teen hierdie agtergrond beskou, behoort dit duidelik te blyk dat die verkiesingslandskap in Suid-Afrika drasties verander het sedert die begin van demokrasie en dat hierdie verandering negatief was. Daar kan slegs gehoop word dat die politieke apatie wat die kiesers tot dusver gedemonstreer het, in die komende algemene verkiesing laat vaar sal word.

The post <i>LitNet Akademies</i> Weerdink: Verkiesing 2019 appeared first on LitNet.

Die troebel tyd deur Ingrid Winterbach: ’n boekbekendstelling

Launch of 63 Days to Optimum Health by Sally-Ann Creed: an invitation

Die troebel tyd deur Ingrid Winterbach: ’n resensie

$
0
0

Die troebel tyd
Ingrid Winterbach
Human & Rousseau
ISBN: 9780798177665

Ingrid Winterbach se heel eerste roman, Klaaglied vir Koos (1984), begin met die volgende sin: “Buite skop ek die tuinhek eers van binne af oop, dat hy ver verby sy normale swaai swáái, en toe skop ek hom van die ander kant af terug, dat sy skarniere ingee.” Winterbach se nuutste roman, Die troebel tyd, begin met soortgelyke woedende gedrag deur ’n vrou, Magrieta Prinsloo. Magrieta ondervind ’n vreemde sielkundige sensasie: “Daar styg ’n energie op vanaf haar kont tot haar kroon.” Sy snou haar departementshoof (sy is ’n dierkundige en hoof van ’n laboratorium by ’n akademiese instelling) allerlei toe en bedank haar werk nadat sy al haar skepe en brûe daar verbrand het.

Aspekte van omtrent al Winterbach se romans kan teruggevind word in Die troebel tyd. Die mens se verhouding met toeval (of bestendigheid) is byvoorbeeld weer eens ’n prominente tema, soos in Die boek van toeval en toeverlaat. Magrieta Prinsloo se ondersoek na die evolusie van erdwurms herinner aan die hoofkarakter van Karolina Ferreira se navorsing oor die mot. Magrieta se frustrasie en onvergenoegdheid beteken egter dat Die troebel tyd veral nou skakel met die woedende en sensuele vertellers van Klaaglied vir Koos en Winterbach se tweede roman, Erf.

In ’n onderhoud met Louise Viljoen (http://nb.bookslive.co.za/blog/2012/10/19/louise-viljoen-gesels-met-ingrid-winterbach-by-die-bekendstelling-van-die-aanspraak-van-lewende-wesens) by die bekendstelling van Die aanspraak van lewende wesens in 2012 het Winterbach gespekuleer dat sy, noudat sy weer in Stellenbosch woon ná jare in Durban, sal terugkeer na die “fynbostema” van haar sogenaamde fynbostrilogie, Klaaglied vir Koos, Erf en Belemmering. In Die troebel tyd, met sy Stellenbosse milieu,

word daar inderdaad na die toon, motiewe en temas van hierdie trilogie teruggekeer.

Een van hierdie temas is die etiese verantwoordelikheid (al dan nie) wat middelklas mense het teenoor ekonomies agtergeblewenes en veral hawelose mense. Die rede vir die verkenning van hierdie tema in Winterbach se romans wat in Stellenbosch afspeel, is waarskynlik die ekstreme ekonomiese ongelykheid in hierdie dorp. In Klaaglied vir Koos en Erf worstel die wit, middelklas, vroulike hoofkarakters met hoe hulle moet reageer op hawelose karakters wat eise teenoor hulle maak. Hulle oorweeg dit om self hulle bevoorregting agter te laat en by die haweloses aan te sluit. In Die troebel tyd kom Magrieta in die wingerde naby haar huis waar sy met haar hond stap, ’n vrou teë wat moontlik gelees kan word as ’n vergestalting van Klaaglied vir Koos en Erf se hoofkarakters wat besluit het om wel tot aksie oor te gaan en hulle gesinne en huise agter te laat.

Die troebel tyd gun die leser nie enige klaarheid oor of die vrou in die wingerd se optrede korrek is nie. Soos in al Winterbach se romans is die onvaspenbaarheid van betekenis nie net ’n eienskap van die verhaal nie, maar ook ʼn tema. Nadat Magrieta haar werk by die universiteit verlaat, aanvaar sy ’n werk by die geheimsinnige Buro vir Voortgesette Onderrig, wat behels dat sy met “agente” moet skakel en by verskeie raaiselagtige gebeure betrokke raak. Magrieta sukkel om sin van hierdie “web van verbande” te maak, en aangesien die roman begin met haar klaarblyklike senu-ineenstorting, is dit selfs moontlik om sommige van die gebeure as paranoïese verdraaiings te interpreteer.

Die opregte speurtog na antwoorde wat gerelativeer word deur ’n uitdruklike erkenning van hoe moeilik die vind van sulke antwoorde is, word in die roman self in terme van literêre tendense gesitueer wanneer Magrieta ’n gesprek voer met agent Green oor “New Sincerity”. New Sincerity is ’n estetiese beweging waarin daar wegbeweeg word van die sinisme en ironie van die postmodernisme. Terwyl die “nuwe” opregte kunstenaars die waarde van die postmodernisme se verkenning van die beperkings van finale waarhede erken, probeer hulle nietemin om die risiko van mislukking op hulself te neem en waarhede na te jaag. Die beweging word veral met die Amerikaanse skrywer David Foster Wallace se werk geassosieer, en hy het self ook oor die onderwerp geskryf in die opstel “E Unibus Pluram: Television and US Fiction”. In Afrikaanse letterkundige kringe word dieselfde tendens veral onder die vaandel van die “metamodernisme” bespreek (sien byvoorbeeld https://repository.nwu.ac.za/handle/10394/31580 en https://www.sun.ac.za/english/Inaugurallectures/Inaugural%20lectures/InauguralLectureProfAndriesVisagie.pdf).

Terwyl omtrent al Winterbach se werk as voorbeelde van “new sincere” of metamodernistiese (oftewel protometamodernistiese, in die geval van haar vroeër werk) tekste beskou kan word, en omtrent nooit aan die lesers die antwoorde verskaf waarop hulle hoop nie, het onder andere Karolina Ferreira, Niggie en Die aanspraak van lewende wesens sterker verhaalstrukture waardeur lesers meegevoer word. Lesers wat hierdie aspekte geniet, sal moontlik minder beïndruk wees deur Die troebel tyd, maar ek verwelkom die terugkeer van die “pynlik opregte” fynbosstem en Winterbach se raak beskrywings van ervarings. Soos die bogenoemde “kont tot [...] kroon”-aanhaling aandui, is dié stem ook humoristies. ’n Vaardigheid waarvoor Winterbach nie genoeg erkenning kry nie, is haar besonder akkurate weergee van Afrikaanse dialoog. Die uitdrukking “fok sê die bok”, wat baie snaaks is, word wel ’n paar keer te veel herhaal.

The post <em>Die troebel tyd</em> deur Ingrid Winterbach: ’n resensie appeared first on LitNet.

Marie Kondo: rondom minimalisme en die nut van boeke

$
0
0

https://konmari.com/

Marie Kondo is 'n Japannese organiseringskonsultant. Marni Bonthuys skryf oor Marie Kondo se onlangse uitsprake rondom huis skoonmaak en die ontslae raak van boeke.

Marie Kondo en die algemene beginsels van minimalisme

Die minimalisme-beweging het die laaste paar jaar toenemend gewild geraak – veral onder millenniërs. Dit is 'n reaksie op die (veral Amerikaanse) verbruikerskultuur en staan krities teenoor die oormatige waarde wat die samelewing aan materiële besittings heg. Dit beklemtoon ook die voordele wat 'n geordende omgewing, sonder opgegaarde, nuttelose items, vir geestelike gesondheid inhou: 'n Mens moet in die oomblik leef, beklemtoon die minimaliste, en fokus op die noodsaaklike dinge wat vir jou belangrik is en jou gelukkig maak. Minimalisme gaan dus oor meer as netheid en orde en word beskou as 'n leefstyl of lewensbenadering. Dit strek verder as blote “spring cleaning”, organisering en herwinning, maar behels 'n manier van dink oor die verbruik en gebruik van goed/voorwerpe. (Nodeloos om te sê, is die meeste Westerse minimaliste nie arm nie. Mens het gewoon nie die luukse om te filosofeer oor watter besittings vir jou regtig belangrik is as jy in die eerste plek niks het nie.)

Marie Kondo skakel met die minimalisme, maar benader dit spesifiek vanuit 'n Oosterse hoek. Kondo is 'n Japannese organiseringskonsultant wie se boek The life-changing magic of tidying up 'n wêreldwye topverkoper was sedert dit in 2011 verskyn het en intussen in verskeie tale vertaal is. Haar organiseringsmetode (die “KonMari-metode”) inkorporeer beginsels van die antieke Japannese Sjinto-geloof, waarvolgens daar energie in alle dinge en voorwerpe is. Kondo motiveer kliënte dus om objekte te hou wat positiewe energie vir hulle inhou – spesifiek items “which spark joy”. Die hou/bewaring van items wat nie vreugde bring nie, moet tydens die organisering- en skoonmaakproses heroorweeg word en, indien nodig, laat gaan word nadat die eienaar hulle bedank het vir hulle diens. Dit gaan dus oor 'n bevrydingsproses ten opsigte van al die goeters wat ons lewe oorvol maak.

Om minder verbruikersgerig te leef, kan beslis positief wees. In 'n land soos Suid-Afrika waar daar soveel nood is, is daar ook baie waarde daarin om ongebruikte items uit te deel aan minderbevoorregte mense wat dit goed kan benut. Verder het Kondo goeie idees as dit kom by die organisering van 'n besige lewe wat beslis stres kan verminder en mense se lewens kan vereenvoudig.

In ooreenstemming met 'n interessante artikel in The Atlantic (https://www.theatlantic.com/entertainment/archive/2019/01/marie-kondo-fyre-fraud-and-tvs-millennial-burnout/580753) wonder ek egter dikwels as ek artikels oor minimalisme in die algemeen sien, oor ons hedendaagse obsessie met korrektheid en volmaaktheid: perfekte gesigte (keurig gegrimeer en plooivry – dankie Photoshop), perfekte etes (netjies voorberei en glutenvry – dankie Instagram), en nou, perfekte leefruimtes. Soos Sophie Gilbert in The Atlantic dit stel: “Amplified by social media, such perfectionism urges the posting of absurdly idealized images, which, transmitted, reinforce the cycle of unrealistic physical ideals and a sense of alienation.” Kondo maak dit duidelik op haar blog dat mens nie haar benadering moet volg bloot om jou huis vir gaste mooi te laat lyk nie, maar mens wonder hoe volhoubaar hierdie leefstyl is. Word die speelgoed nie maar 'n week na die Facebook-foto’tjie teruggebondel in die kas en die skoene onder die bed geskop nie?

Die hele konsep dat mens ontslae moet raak van die items wat nie vir jou vreugde bring nie, is natuurlik ook problematies. Ongelukkig is die noodsaaklikhede in die lewe dikwels nie die plesierigste nie (dink maar aan toiletborsels en skottelgoed!). Kondo se argument is egter nie van toepassing op dinge wat ons nodig het om te oorleef nie. Soos reeds gesuggereer, is haar aanhangers egter ook nie mense wat veg vir oorlewing nie. Die foto’s op haar stylvolle webtuiste (https://konmari.com), sowel as die items wat sy daarop verkoop en dienste wat sy bemark, gee 'n duidelike aanduiding van wie haar teikenmark is. Miskien is dít die ironie van Kondo se gewildheid – haar minimalistiese benadering resoneer juis met ons elektroniese verbruikerskultuur se strewe na kitsoplossings, hier kitsgeluk.

Kondo oor boeke

Wat Kondo tans so 'n gesprekspunt maak (terwyl ek hierdie stuk skryf, sien ek 'n insetsel oor haar op Sky News en Facebook-artikels opduik), is haar nuwe program op Netflix, Tidying up. Dit is egter veral as gevolg van haar uitsprake oor die hantering van boeke dat sy reaksie uitgelok het – veral negatiewe reaksie (sien hier Anakana Schofield se artikel in The Guardian https://www.theguardian.com/books/2019/jan/07/what-we-gain-from-keeping-books-and-why-it-doesnt-need-to-be-joy-marie-kondo). Kondo het naamlik aan kliënte te kenne gegee dat hulle ontslae moet raak van boeke wat nie vir hulle vreugde bring nie. Die vraag wat dus volgens haar oor boeke gevra moet word, is dieselfde as oor ander besittings: Hou dit positiewe energie vir die eienaar in – nou en/of in die toekoms? Ook die doel/effek van ongeleeste boeke moet daarom oorweeg word. Gaan die boek nog gelees geword? Hoekom moet dit dus behou word al dan nie?

Vir my as 'n boekemens het hierdie gesprek die aandag getrek, waarna ek meer oor Kondo begin lees het. Van die rapportering oor Kondo en haar reaksie op boeke skyn ietwat oordrewe te wees – sy het self intussen reageer dat sy nié, soos beweer word, meen dat alle mense 'n maksimum van 30 boeke moet besit of van al hulle ongeleeste boeke ontslae moet raak nie (https://bookriot.com/2019/01/14/marie-kondos-book-tidying-advice). Sy voel, soos in die geval van ander voorwerpe, net dat mense dít moet behou wat vreugde bring en hulle op 'n positiewe vlak vorentoe vat. Ondersteuners van Kondo beskuldig haar kritici gevolglik daarvan dat hulle aspris haar boodskap verkeerd oordra – 'n reaksie wat hulle toeskryf aan seksisme, rassisme, asook Westerse meerderwaardigheid. Dit mag inderdaad die geval wees by sekere individue. Ek reken egter dat die reaksie op Kondo vanuit boekgeledere te make het met die funksie van boeke, en spesifiek literatuur.

Die nut/funksie van boeke

Is die waarde van literatuur (en so ook ander kunsvorme) dieselfde as die waarde van ander objekte? As jy gaan oplees oor literêre waarde, blyk daar geen konsensus te wees oor hoe die nut van letterkunde gemeet kan word nie. Soos JJA Mooij in sy ikoniese artikel “Problemen rondom literaire waardeoordelen” (https://www.dbnl.org/tekst/_gid001197301_01/_gid001197301_01_0059.php) aandui, is literatuur nie soos 'n fiets nie – dit het nie 'n voor die hand liggende, eenduidige funksie nie. 'n Fiets kan mens weggooi as jy nie meer daarmee kan ry nie, want watter ander nut het dit dan? Maar wanneer gooi mens literatuur weg? Wanneer is literatuur nutteloos?

Literatuur/kuns het verskillende funksies en verskillende waarde vir verskillende mense. Om net vir plesier (of dan “joy” – vreugde) te lees, is sekerlik nie verkeerd nie. Dit kan 'n heerlike vorm van ontspanning en ontsnapping wees. Maar literatuur het ook ander funksies, en daar is 'n plek vir uiteenlopende soorte letterkundige tekste. Hetsy die sogenaamde lekkerleesboek of “hoë literatuur” (kategorieë waaroor lesers, letterkundiges en skrywers tog te lekker kan baklei), maar óók allerlei soorte niefiksietekste, ensiklopedieë, naslaanboeke, selfhelpboeke ens – in 'n boekrak vind mens 'n plesiertjie vir elke soort diertjie. Wat spesifiek negatiewe emosies en letterkunde betref (selfs erge negatiewe emosies soos skok, ontsteltenis en afsku), is literatuur dikwels hier soos die lewe: die donkerste/moeilikste lesse leer ons gewoonlik die meeste.

Naas die kwessie van emosie of effek moet mens ook nooit vergeet dat boeke léérsaam is nie. Ek begin graag my eerstejaarlesing oor letterkunde met die vraag: “Wat is die funksie van 'n boek?” En die meeste antwoord dan: “Dit verskaf inligting.” Veral as dit by kinders kom, is die blote teenwoordigheid van boeke al belangrik. Dit skep 'n geletterdheidskultuur, want dit maak kinders nuuskierig oor die onontginde verhaal of inligting wat daarin versteek is en bevestig dat boeke en, per implikasie, kennis, belangrik is. In die era van die internet, waar 'n magdom inligting letterlik 'n kliek ver is, sou mens reken dat kennis sentraal staan in ons lewens. Ons beleef egter 'n tyd waarin “fopnuus” (“fake news”) en misinformasie hoogty vier. Die toeganklikheid van kennis het juis tot gevolg dat werklike kundigheid soms nie meer gereken word nie – kyk byvoorbeeld hoe duisende mediese navorsers en dokters se kwalifikasies, bloedsweet, jare se ondervinding en behandeling van siek pasiënte deur die anti-inentingsbrigade as onbenullig verklaar word op grond van die paar Google-soektogte wat hulle een aand na 'n glas wyn gedoen het. Universiteitdosente vandag beleef geweldige uitdagings as dit kom by die taak om studente die verskil tussen betroubare en onbetroubare inligting te leer. Hoewel ons almal die internet benut (dit bly 'n fantastiese hulpbron), maak ons dikwels staat op boeke om studente bewus te maak van hierdie verskille. Geredigeerde, ewekniegeverifieerde, gedrukte en netjies gepubliseerde tekste is oor die algemeen meer betroubaar as 'n webblad vol spelfoute wat oornag verskyn en verdwyn.

Ten slotte

Mens sien gereeld op Facebook se koop-en-verkoop-groepe hoe ouers met hulle kinders se boeke smous, want sussie “het dit al gelees” of “hou nie (meer) daarvan nie”. So asof boeke maar net soos enige ander goedkoop speelding is – iets waarvan jy na 'n paar maande maklik ontslae raak. Uiteindelik is die vraag dus of die funksie van boeke dieselfde is as die funksie van ou klere of meubels of 'n fiets? Die antwoord hierop is 'n onbetwisbare nee. Daarom moet dit anders benader word as ander voorwerpe tydens (toegegee, soms broodnodige) skoonmaak- en organiseringsprosesse.

Beteken dit mens kan glad nie van boeke ontslae raak nie? Wel, ek self gee graag boeke weg. Veral aan my studente. En dié wat ek weggee, is nie noodwendig die verveliges of die onaangenames nie. Dikwels is dit juis dié wat vreugde gebring het.

The post Marie Kondo: rondom minimalisme en die nut van boeke appeared first on LitNet.

Viewing all 22066 articles
Browse latest View live


<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>